Σε μία εντυπωσιακή αποκάλυψη, η ιταλική αστυνομία ξεσκέπασε ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο πλαστογραφίας, το οποίο διοργάνωνε την κατασκευή και πώληση πλαστών έργων που αποδίδονταν ψευδώς σε μερικούς από τους πιο αναγνωρισμένους σύγχρονους καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένου του παγκόσμιου φαινομένου της street art, του Banksy.
Θύμα της ανωνυμίας του
Ο Banksy, λόγω της ανωνυμίας του και της απόφασής του να μην επιβεβαιώνει δημόσια τα έργα του, αποτελεί ιδιαίτερα «εξαιρετική» περίπτωση στην αγορά πλαστών. Η απουσία πιστοποίησης αυθεντικότητας από τον ίδιο τον καλλιτέχνη ή την ομάδα του επιτρέπει τη δημιουργία αντίγραφων που φαίνονται πειστικά. Αυτά τα έργα μπορεί να κυκλοφορούν σε τοπικές αγορές ή και στο διαδίκτυο, όπου η ανωνυμία των αγοραστών και πωλητών διευκολύνει τη διακίνηση πλαστών έργων.
Οι πλαστογράφοι είχαν οργανώσει ακόμα και ανοιχτές εκθέσεις
Η Ιταλική αστυνομία κατέσχεσε περισσότερα από 2.100 πλαστά έργα, η αξία των οποίων στην αγορά εκτιμάται ότι θα μπορούσε να φθάσει περίπου τα 200 εκατομμύρια ευρώ και ανακάλυψαν έξι εργαστήρια πλαστογράφησης από τα οποία τα δύο στην Τοσκάνη, ένα στη Βενετία και τα υπόλοιπα αλλού στην Ευρώπη.
Η έρευνά ξεκίνησε το 2023 όταν κατέσχεσαν περίπου 200 πλαστά έργα από τη συλλογή ενός επιχειρηματία στην Πίζα. Αυτό τους οδήγησε σε πλαστογραφημένα έργα που είχαν πωληθεί από οίκους δημοπρασιών σε όλη την Ιταλία, και στη σύνδεση με μια γνωστή ομάδα που φέρεται να ειδικευόταν σε πλαστογραφήσεις του Μπάνκσι και του Γουόρχολ. Οι συλληφθέντες μάλιστα είχαν οργανώσει δύο εκθέσεις του Μπάνκσι με δημοσιοποιημένο κατάλογο σε τοποθεσίες υψηλού κύρους στο Μέστρε κοντά στη Βενετία και στην Κορτόνα στην Τοσκάνη.
Ιλιγγιώδεις τιμές για έργα του Banksy
Τα αυθεντικά έργα του Banksy έχουν πωληθεί σε τιμές που προκαλούν ίλιγγο, με την αξία τους να αυξάνεται θεαματικά τα τελευταία χρόνια λόγω της σπάνιας εμφάνισης αυθεντικών έργων του στην αγορά. Ενδεικτικά:
- “Game Changer” (2020) – Αυτό το έργο του Banksy, το οποίο αποτίει φόρο τιμής στους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, δημοπρατήθηκε το 2021 στον οίκο Christie’s, όπου πωλήθηκε για περίπου 16,8 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό δωρίστηκε σε νοσοκομεία της Βρετανίας, και η πώληση αυτή κατέχει το ρεκόρ για το ακριβότερο έργο του καλλιτέχνη.
- “Devolved Parliament” (2009) – Αυτός ο πίνακας, που απεικονίζει χιμπατζήδες στη Βουλή των Κοινοτήτων, πωλήθηκε σε δημοπρασία του Sotheby’s το 2019 για 11,1 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για το δεύτερο πιο ακριβοπληρωμένο έργο του Banksy και ένα από τα μεγαλύτερα σε μέγεθος.
- “Love is in the Bin” (πρώην “Girl with Balloon”) – Αυτό το έργο έμεινε στην ιστορία για τη θρυλική αυτοκαταστροφή του κατά τη διάρκεια δημοπρασίας του Sotheby’s το 2018. Μετά τη μερική καταστροφή του, το έργο επανεκτιμήθηκε και επανήλθε στην αγορά το 2021, όπου πωλήθηκε για περίπου 21 εκατομμύρια ευρώ.
- “Show Me the Monet” (2005) – Μια σατιρική παραλλαγή της σειράς “Water Lilies” του Monet, το έργο αυτό πωλήθηκε σε δημοπρασία το 2020 στον οίκο Sotheby’s για περίπου 8 εκατομμύρια ευρώ.
Αυθεντικότητα και ακαταμάχητη γοητεία
Η αποκάλυψη του δικτύου πλαστογραφίας από την ιταλική αστυνομία επαναφέρει το ζήτημα της προστασίας της αυθεντικότητας στην τέχνη. Ενώ νέες τεχνολογίες, όπως η ανάλυση DNA των χρωστικών ουσιών και οι μικροσκοπικές επιθεωρήσεις των καμβάδων, προσφέρουν καινοτόμες λύσεις για την επαλήθευση των αυθεντικών έργων, η ζήτηση και η γοητεία γύρω από έργα σημαντικών καλλιτεχνών, όπως του Banksy, καθιστούν τη μάχη κατά της πλαστογραφίας εξαιρετικά δύσκολη.
Σε μια παγκόσμια αγορά που αναζητά την αυθεντικότητα αλλά συχνά ενδίδει στην απλή όψη της, η πλαστογραφία αποδεικνύεται όχι μόνο επικερδής αλλά και ακαταμάχητη τέχνη.
