Όταν ένας λυκάνθρωπος αποφασίζει να πάει στον ψυχίατρο, αλλά αποσπάται από το κοριτσάκι του παραμυθιού και καταλήγει να γιορτάζει τα γενέθλιά του με μία τούρτα / φεγγάρι από φελιζόλ, τι έχουμε; Έχουμε την ολοκαίνουργια παράσταση του Ευριπίδη Λασκαρίδη Lapis Lazouli που έκανε πρεμιέρα στη Στέγη και ξεκινά μεγάλη περιοδεία στο εξωτερικό. Μια υψηλής αισθητικής παράσταση του παραλόγου και των εικόνων που στοχεύει να τρομάξει, βγάζοντας γέλιο ή να βγάλει γέλιο, τρομάζοντας.
O Ευριπίδης Λασκαρίδης εμφανίστηκε στα καλλιτεχνικά πράγματα το 2015 με την περφόρμανς Relic, αφήνοντας άφωνο το κοινό στην Ελλάδα και τα διεθνή φεστιβάλ που έσπευσαν να ζητήσουν τη συνεργασία του. Με τη μορφή ενός αλλόκοτου πλάσματος που έμοιαζε με υπερτροφικό βαμπίρ, ο Λασκαρίδης καλούσε τους θεατές να δοκιμάσουν τις αντοχές τους στην ιδέα της μεταμόρφωσης και της γελοιοποίησης σε έναν κόσμο που ορίζεται μόνο από τη φαντασία. Όπως είχε γράψει κάποιος βρετανός κριτικός τότε: «το πολυπόθητο βραβείο για το πιο περίεργο σόου στο Λονδίνο πηγαίνει στη σόλο παράσταση του Έλληνα σκηνοθέτη και ερμηνευτή Ευριπίδη Λασκαρίδη, μια σουρεαλιστική ματιά στην εικόνα του σώματος, του φύλου και της μεταμόρφωσης…».
Έχοντας μαθητεύσει κοντά στον Δημήτρη Παπαϊωάννου, ο Λασκαρίδης επέλεξε να δουλέψει με το γκροτέσκο, το ανοίκειο και το γελοίο – αν και η λέξη «γελοίο» ίσως να μην αποδίδει δόκιμα τη δουλειά του. Καλύτερα «μη σοβαρό» ή «μη σοβαροφανές». Με πηγές έμπνευσης το μπουρλέσκ, το τσίρκο, το ντραγκ σόου και τις παιδικές παραστάσεις, ο Λασκαρίδης χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως έναν «παράξενο καλλιτέχνη» με ιδέες που καρφώνονται στο μυαλό του ως σπίθες έμπνευσης και πρέπει να τις δουλέψει με την ομάδα του ώστε να γίνουν φλόγες δυνατές για να κινήσουν τη μηχανή της δημιουργίας.
«Τα έργα μου είναι τρισδιάστατα εργόχειρα», έχει πει. Ως υλικά για αυτά τα εργόχειρα χρησιμοποιεί τις μεταμφιέσεις, το φως και τους ήχους, όχι όμως και τον ανθρώπινο λόγο, που θα έκανε τις παραστάσεις του «θεατρικές». Προτιμά την πιο ευρύχωρη κατηγορία του «χορού», μιας παραστατικής τέχνης με πολλή κίνηση, πολλή εκφραστικότητα στα όρια της παντομίμας, με ακατάληπτες φράσεις που μεταδίδουν συναισθήματα και μερικά «συνθήματα» που προβοκατόρικα προκαλούν γέλιο στους θεατές, όπως τώρα, στο Lapis Lazouli τις φράσεις: «it’s a beautiful show – come back» και «it’s a difficult life».
«Αυτό που με γαργαλάει ως καλλιτέχνη είναι να χρησιμοποιώ κάποια υλικά και να δοκιμάζω τι συναισθήματα μπορούν να βγάλουν και ειδικά ποια… αναπάντεχα συναισθήματα», έχει πει ο Λασκαρίδης στην εκπομπή «Ώρα Χορού» της Νικόλ Αλεξανδροπούλου στην ΕΡΤ. Τα υλικά με την κίνηση του φωτός και τους διαφορετικούς ήχους ενεργοποιούν τη σκηνή και συντονίζονται σε ένα σύνολο που κάποιες στιγμές μοιάζει ακατάστατο αλλά πάντα οδηγεί σε μία κορύφωση: ένας πυροβολισμός, μία κραυγή, ένα δυνατό φως, κάτι… αναπάντεχο, όπως η νίκη στη μάχη με το σκοτάδι που προσπαθεί να καταβροχθίσει την πρωταγωνιστική φιγούρα.
Σε αντίθεση με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, ο Λασκαρίδης δεν ενδιαφέρεται για την αληθοφάνεια των οπτικών τρικ του. Στον κόσμο του γκροτέσκο τα φωτοστέφανα εμφανίζονται έκκεντρα στα κεφάλια των χαρακτήρων, οι σκελετοί χορεύουν με τη βοήθεια ανθρώπων (τους βλέπουμε στη σκηνή) και τα μεγάλα αντικείμενα βγαίνουν «στα ψέματα» από τα στόματα των φιγούρων χωρίς καμία προσπάθεια να εξαπατηθούν οι θεατές. Ο Λασκαρίδης θέτει τη συνθήκη εξαρχής: αυτό που βλέπετε δεν είναι ρεαλιστικό. Είναι φανταστικό, είναι έξτρα φανταστικό, υπερβολικό, ακραίο και παράλογο.
H παράσταση Lapis Lazouli πήρε το όνομά της από το ημιπολύτιμο πέτρωμα με το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα (μπλε αζούρ) και τους μικρούς κρυστάλλους από σιδηροπυρίτη, χάρη στους οποίους εμφανίζει μεταλλικές αναλαμπές. Το Lapis Lazouli είναι υλικό που μπορεί να αντιδράσει με απρόβλεπτο τρόπο κατά την κοπή του αλλά, μόλις κοπεί, γυαλίζεται εύκολα και χρησιμοποιείται ευρέως στα κοσμήματα. Το κάθε κομμάτι είναι εντελώς διαφορετικό από το άλλο. Αυτή τη μοναδικότητα, την απρόβλεπτη συμπεριφορά και την ομορφιά ήθελε προφανώς να προσδώσει στην παράστασή του ο Λασκαρίδης, επιφυλάσσοντας ως έκπληξη το τελευταίο μεγαλειώδες φινάλε του ιππόκαμπου.
Διότι η σκηνή με την ημιπολύτιμη πέτρα, παρά την ωραία αισθητική της, δεν είναι αυτή που καθηλώνει. Αμέσως μετά, η υποφωτισμένη αίθουσα και το μαυρόασπρο δίνουν τη θέση τους σε ένα διονυσιακό δεκάλεπτο μαγείας εικόνων, χρωμάτων και μουσικής. Εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μία μοναδική εξτραβαγκάντζα που δονεί όλες τις αισθήσεις. Είναι το απόλυτο «αναπάντεχο» που έχει φυλάξει ο Λασκαρίδης για τους θεατές. Τίποτα σε όλη την παράσταση δεν προϊδέαζε για αυτό το δεκάλεπτο φινάλε. Ή μπορεί και όλα να δημιουργήθηκαν για να καταλήξουν στο απρόσμενο τέλος. Ευριπίδης Λασκαρίδης είναι αυτός.
Επιγραμματικά:
- Το θέμα ρευστότητας του φύλου είναι βασικό και σε αυτή την παράσταση του Λασκαρίδη με τον λυκάνθρωπο να ντύνεται με φουστάνι σε ορισμένες σκηνές και τον ιππόκαμπο, το μοναδικό ζωικό είδος που το αρσενικό «κυοφορεί» τα μικρά, να κυριαρχεί στη τελική σκηνή.
- Εάν έχετε την τύχη να καθίσετε αρκετά κοντά στη σκηνή, θα μαγευτείτε από τα μάτια του Λασκαρίδη. Μπορεί όλο το σώμα του να είναι καλυμμένο με τεχνητά στοιχεία, μπορεί οι κινήσεις του να είναι μαγευτικές αλλά τα μάτια του, δίνουν από μόνα τους ένα ρεσιτάλ εκφραστικότητας.
Lapis Lazouli – ΣYNTEΛΕΣΤΕΣ
Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Ευριπίδης Λασκαρίδης
Ερμηνεύουν: Άγγελος Αλαφογιάννης, Ευριπίδης Λασκαρίδης, Δημήτρης Ματσούκας, Μαρία Μπρέγιαννη / Ευτυχία Στεφάνου*, Σπύρος Ντόγκας (*διπλή διανομή)
Μουσική & Ηχητική Σύνθεση: Γιώργος Πούλιος
Σύμβουλος Δραματουργίας: Αλέξανδρος Μιστριώτης
Σκηνικά: Σωτήρης Μελανός
Σχεδιασμός Φωτισμού: Στέφανος Δρουσιώτης
Ειδικές Ακουστικές & Ηλεκτρονικές Ηχητικές Κατασκευές, Ηχηρά Αντικείμενα: Γιώργος Στενός
Καλλιτεχνικοί Συνεργάτες – Κοστούμια: Χρήστος Δεληδήμος & Αλέγια Παπαγεωργίου
Ειδικές Κατασκευές & Σκηνικά Αντικείμενα: Κωνσταντίνος Χαλδαίος
Καλλιτεχνικός Συνεργάτης – Σκηνικά: Βαγγέλης Ξενοδοχίδης
Σύμβουλος Κίνησης: Νίκος Δραγώνας
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Χαρίκλεια Πετράκη & Γιάννης Σαβουιδάκης
Καλλιτεχνικός Συνεργάτης & Αναπληρωτής Ερμηνευτής Προβών: Τέλης Τελλάκης
Καλλιτεχνικοί Συνεργάτες Έρευνας Onassis Air Fellowship 2022
Κοστούμια: Άγγελος Μέντης
Σκηνικά: Λουκάς Μπάκας & Φιλάνθη Μπουγάτσου
Τεχνικός Διευθυντής: Κωνσταντίνος Μαργκάς
Τεχνικοί Ήχου: Μάρθα Καπάζογλου, Γιώργος Χανός, Κωστής Παυλόπουλος
Τεχνικός Φωτισμού & Ειδικές Φωτιστικές Κατασκευές: Γιώργος Ιεραπετρίτης
Βοηθός Ειδικών Κατασκευών & Σκηνικών Αντικειμένων: Τίμοθυ Λασκαράτος
Βοηθός Παραγωγής: Νίκος Χαραλαμπίδης
Runners Παραγωγής: Θεολόγος Καμπούρης & Λήδα Μανούσου Αλεξίου
Βοηθός Σκηνοθέτη (πρακτική): Κατερίνα Τσώλου
Βοηθός Σκηνογραφίας (πρακτική) & Σχεδιασμός Λογοτύπου: Κωνσταντίνος Παπαντώνης
Βοηθοί Ειδικών Κατασκευών (πρακτική): Αφροδίτη Ψυχούλη, Ηλέκτρα Ανικίνι Πανταλάκη & Ευθύμης Γρόνθος
Βοηθός Ενδυματολογίας (πρακτική): Ερνέστα Χατζηλεμονίδου
Βοηθός Δραματουργίας (πρακτική): Jimmy Machai
Kαλλιτεχνική Συνεργάτιδα- Τελικές Πρόβες: Talya Rubin
Αντικαταστάτρια για τους Φωτισμούς: Αλεξάνδρα Δρανδάκη
Συντονισμός Λειτουργιών ΟSMOSIS: Ευκλείδα Βέλαϊ
Διεύθυνση και Εκτέλεση Παραγωγής & Περιοδείας: POLYPLANITY Productions/ Γιολάντα Μαρκοπούλου & Βίκυ Στρατάκη
Φωτογραφίες: Πηνελόπη Γερασίμου για Στέγη.
