Η ελληνική αγορά εργασίας αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη ανισορροπία: ενώ η ανεργία εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, πολλές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους εργαζόμενους για εξειδικευμένες θέσεις. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί ανησυχητικό εμπόδιο για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό του ιδιωτικού τομέα, ιδίως σε κρίσιμους τομείς όπως οι τεχνολογίες πληροφορικής, οι κατασκευές και ο τουρισμός.
Το Παράδοξο της Ανεργίας και της Έλλειψης Εξειδικευμένων Εργαζομένων στην Ελλάδα
Παρά τη μείωση της ανεργίας την τελευταία δεκαετία, η Ελλάδα εξακολουθεί να καταγράφει υψηλά ποσοστά συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, κυρίως στις ηλικίες 20-35. Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, περισσότερες από το 50% των επιχειρήσεων δυσκολεύονται να καλύψουν θέσεις που απαιτούν εξειδικευμένες δεξιότητες. Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα έντονο στους τομείς της πληροφορικής, των τεχνικών επαγγελμάτων, των οικονομικών αναλυτών, και του τουρισμού, καθώς οι ανάγκες των επιχειρήσεων για εργαζόμενους με ειδικές γνώσεις δεν καλύπτονται.

Αιτίες της Έλλειψης Εξειδικευμένων Εργαζομένων στην Ελλάδα
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συντελούν στην έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων, όπως:
- Η έλλειψη σύνδεσης εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας: Το εκπαιδευτικό σύστημα δεν προετοιμάζει αρκετά τους νέους για τις ανάγκες της αγοράς, και οι γνώσεις που αποκτούν δεν ανταποκρίνονται πάντα στις απαιτήσεις των σύγχρονων επαγγελμάτων.
- Το φαινόμενο του brain drain: Μετά την οικονομική κρίση, χιλιάδες νέοι Έλληνες με υψηλά προσόντα αναζήτησαν εργασία στο εξωτερικό. Αυτοί οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες είναι δύσκολο να αντικατασταθούν, και η επιστροφή τους στην Ελλάδα καθυστερεί λόγω των οικονομικών συνθηκών και της αβεβαιότητας.
- Η έλλειψη επαγγελματικής κατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων: Πολλοί εργαζόμενοι δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες, και οι δυνατότητες για διαρκή κατάρτιση και εκπαίδευση είναι περιορισμένες. Οι νέες τεχνολογίες απαιτούν εξειδίκευση και συνεχή εκπαίδευση, κάτι που δεν προσφέρεται επαρκώς.
Οι Επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία και τις Επιχειρήσεις
Η έλλειψη κατάλληλου εργατικού δυναμικού εμποδίζει τις επιχειρήσεις να λειτουργήσουν αποδοτικά και να επεκταθούν. Για παράδειγμα, στον τομέα της τεχνολογίας, πολλές εταιρείες αναφέρουν ότι αδυνατούν να αναπτύξουν νέα προϊόντα ή να προσελκύσουν επενδύσεις, επειδή δεν βρίσκουν εξειδικευμένους προγραμματιστές και μηχανικούς. Στον τουρισμό, ένας τομέας ζωτικής σημασίας για την οικονομία, η έλλειψη εκπαιδευμένων επαγγελματιών περιορίζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, με αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων.
Προτάσεις για την Αντιμετώπιση της Έλλειψης Εξειδικευμένων Εργαζομένων
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, είναι αναγκαία η συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και επιχειρηματικών φορέων. Οι εξής δράσεις μπορούν να συμβάλουν στην εξισορρόπηση της αγοράς εργασίας:
- Προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης: Η ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης και των προγραμμάτων δια βίου εκπαίδευσης είναι απαραίτητη. Ιδιαίτερα στους τομείς που εξελίσσονται ραγδαία, η παροχή εξειδικευμένης εκπαίδευσης θα βοηθήσει τους εργαζόμενους να αποκτήσουν σύγχρονες δεξιότητες.
- Αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος: Οι σπουδές πρέπει να γίνουν πιο πρακτικές και να προσαρμοστούν στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, μέσω της εισαγωγής νέων προγραμμάτων και της συνεργασίας με επιχειρήσεις για την πρακτική εξάσκηση των φοιτητών.
- Κίνητρα για επαναπατρισμό εξειδικευμένων Ελλήνων του εξωτερικού: Η δημιουργία ειδικών φορολογικών και οικονομικών κινήτρων για την επιστροφή των Ελλήνων που εργάζονται σε εξωτερικές αγορές μπορεί να ανακουφίσει το πρόβλημα της έλλειψης εξειδικευμένων εργαζομένων.
- Προώθηση επαγγελμάτων με υψηλή ζήτηση: Η ενημέρωση των νέων για τα επαγγέλματα με υψηλή ζήτηση και οι κατευθυντήριες συμβουλές για τη σταδιοδρομία τους θα βοηθήσουν στη μείωση της ανεργίας και θα καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς.

Δημιουργία Καταλόγου Ζήτησης και Προσφοράς προτείνει το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης
Τη δημιουργία καταλόγου με ειδικότητες εργαζομένων, στον οποίο θα καταγράφεται -και θα επικαιροποιείται τακτικά- η ζήτηση και η προσφορά επαγγελματικών προσόντων σε συγκεκριμένα πεδία της αγοράς εργασίας, προτείνει η διοίκηση του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), σε επιστολή της προς τον υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκο Πιερρακάκη.
Όπως επισημαίνεται στο κείμενο της επιστολής, την οποία υπογράφει ο πρώτος αντιπρόεδρος του ΕΒΕΘ, Εμμανουήλ Βλαχογιάννης, η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην εξεύρεση ανθρώπινου δυναμικού εντείνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια. Στη δε προσπάθειά τους να επιλύσουν το πρόβλημα, οι επιχειρήσεις απευθύνονται σε εξειδικευμένες εταιρείες ανθρώπινου δυναμικού, προσλαμβάνουν άτομα διαφορετικών ειδικοτήτων από αυτές που έχουν ανάγκη ή προβαίνουν σε πρόσληψη ατόμων από άλλες χώρες, σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και ανειδίκευτων.
Το ΕΒΕΘ ζητά από το υπουργείο να ξεκινήσει μια διαδικασία διαβούλευσης και συνεργασίας με τους παραγωγικούς φορείς της χώρας, ώστε να καταρτιστεί και να επικαιροποιείται περιοδικά κατάλογος ειδικοτήτων εργαζομένων, όπου καταγράφονται η μεγάλη ζήτηση και η ελλειμματική προσφορά. Τέτοιες ειδικότητες θα μπορούσαν να είναι οι χειριστές ηλεκτρονικών συστημάτων, μηχανικοί παραγωγής κ.α., που χαρακτηρίζονται από άμεση απορρόφηση από την αγορά εργασίας, μετά την απόκτηση του αναγκαίου τίτλου σπουδών. Αυτή η διαδικασία, σύμφωνα με το ΕΒΕΘ θα μπορεί να παρέχει καίριας σημασίας δεδομένα, κατά την πρόβλεψη του αριθμού των εισακτέων φοιτητών και σπουδαστών στις δημόσιες πανεπιστημιακές σχολές, καθώς επίσης στις δημόσιες δομές ανώτερης και επαγγελματικής εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων, ώστε να γίνεται αντίστοιχα αυξομείωση των εισακτέων, βάσει της ζήτησης που θα έχει καταγραφεί.
Γεφύρωση του χάσματος
Η εξεύρεση εξειδικευμένων εργαζομένων αποτελεί πρόκληση για την ελληνική αγορά εργασίας, καθώς οι ανισορροπίες ανάμεσα στις δεξιότητες των εργαζομένων και τις απαιτήσεις των επιχειρήσεων έχουν άμεσο αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Μέσω στοχευμένων δράσεων και συνεργασιών, η Ελλάδα μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα και να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό της στο έπακρο, ενισχύοντας τη θέση της στο διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον.