Ο Covid τάραξε την ανθρωπότητα με έναν ιό που μας έκλεισε στα σπίτια για καιρό και που τελικά αφαίρεσε τη ζωή πολλών. Κι ενώ αυτή η ασθένεια εμφανίστηκε κάπου στο τέλος του 2019 δημιουργώντας χάος σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν πολύ πιο γνωστές που ξεκίνησαν πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια, ανακαλύφθηκαν πολύ αργότερα και που θα περίμενε κανείς ότι θα είχαν εξαλειφθεί. Δυστυχώς, δεν είναι αυτή η περίπτωση, αφού κάποιες αναζητούν ακόμα και σήμερα θεραπεία, όπως πολλές μορφές καρκίνου. 

Ένα δραματικό παράδειγμα είναι η ελονοσία που συνεχίζει να μαστίζει την υποσαχάρια Αφρική και να αφαιρεί τις ζωές παιδιών σε πολύ μικρή ηλικία. Ένα νεότερο εύρημα είναι η νόσος Lyme, που τη μάθαμε από τον Justin Bieber αλλά που τελικά πολλές χιλιάδες χρόνια. Ας δούμε την ιστορία τους και γιατί συνεχίζουν να υπάρχουν μέχρι σήμερα, σπέρνοντας τον θάνατο.

Καρκίνος

Εδώ δεν μιλάμε για χιλιάδες, αλλά για σχεδόν 1,7 εκατομμύρια χρόνια. Δεν υπάρχει ακριβής ημερομηνία, αλλά τα πιο πρόσφατα ευρήματα δείχνουν ότι πρόκειται για μία από τις παλαιότερες ασθένειες. Έρευνα του 2016 έδειξε ότι ο παλαιότερος όγκος που έχει εντοπιστεί ήταν σε οστό σε δάχτυλο του ποδιού από έναν άνθρωπο στη νότια Αφρική, ενώ μετά ανακαλύφθηκε ότι πρώτα είχε εμφανιστεί στο ζώο Αυστραλοπίθηκο, 1,98 εκατομμύρια χρόνια πριν. Σήμερα την ξέρουμε καλύτερα ως οστεοσάρκωμα. Σε έρευνα σε αιγυπτιακές μούμιες, διέγνωσαν καρκίνο του προστάτη.

Φυματίωση

Η γνωστή μόλυνση στον πνεύμονα είναι μία από τις πιο θανατηφόρες νόσους. Μεταφέρεται μέσα από τα σταγονίδια αέρα, όταν αυτός που νοσεί βήχει ή εκπνέει. Οι επιστήμονες που μελετούν τα μικρόβια στους προϊστορικούς ιστούς υποστηρίζουν ότι η φυματίωση ήταν παρούσα σε ανθρώπους της Αφρικής πριν από 70 χιλιάδες χρόνια αλλά μέχρι να ανακαλυφθεί το 1882 από τον Γερμανό φυσικό Robert Koch, η νόσος σκότωνε 1 στους 7 ανθρώπους στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α.

Τα αρχικά συμπτώματα περιλαμβάνουν κούραση, βήχα και πυρετό. Όσο η νόσος προχωρά, τα συμπτώματα υποχωρούν, αλλά το ανοσοποιητικό κατεβάζει διακόπτη και δεν μπορεί πλέον να ελέγξει τη διασπορά του βακτηρίου. Το θετικό είναι ότι πλέον αυτή η μόλυνση αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με αντιβίωση, προτού επιδεινωθούν τα συμπτώματα. Το τραγικό είναι ότι ενώ αντιμετωπίζεται, το 2022 πέθαναν 1,3 εκατομμύριο άνθρωποι, κάνοντας τη φυματίωση τη δεύτερη πιο θανατηφόρα ασθένεια, μετά τον Covid.

Τερηδόνα

Κι όμως, η τερηδόνα μερά τουλάχιστον 15 χιλιάδες χρόνια. Το ενδιαφέρον είναι ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε με τα δόντια ξεκίνησαν όταν αρχίσαμε να τρώμε υδατάνθρακες, επειδή αυτές οι τροφές έχουν σάκχαρα και όταν τις μεταβολίζει το στόμα, γίνονται οξέα. Έρευνα όμως του 2014 έδειξε κάτι άλλο. Ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι έχαναν τα δόντια τους και μασούσαν από τις ρίζες, επειδή μασούσαν πολλά βελανίδια και κουκουνάρια. Ευτυχώς σήμερα έχουμε οδοντιάτρους, οδοντικό νήμα και βούρτσες αλλά και θεραπείες σε περίπτωση που προχωρήσει πολύ η τερηδόνα.

Ελονοσία (ή μαλάρια)

Συνδέουμε την ελονοσία με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επειδή αμέτρητοι στρατιώτες που βρέθηκαν σε πεδία μάχης στις Φιλιππίνες και τη Νέα Γουινέα, πέθαναν από ελονοσία. Το 1951, η ελονοσία εξαφανίστηκε από τις Η.Π.Α. Κι όμως, η ιστορία της ασθένειας είναι πολύ μεγαλύτερη. Φετινή έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν απομεινάρια ελονοσίας σε γενετικό υλικό ανθρώπων, 5.500 χρόνια πριν. Ο τρόπος μετάδοσης είναι μέσα από τσίμπημα κουνουπιού και τα πρώτα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, αδυναμία και τρέμουλο. Αν δεν θεραπευτεί, οδηγεί σε κατάρρευση οργάνων και θάνατο, και αν δεν σου ακούγεται οικείο, είναι επειδή συμβαίνει ακόμα στην υποσαχάρια Αφρική, και κυρίως σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Για την ιστορία, το πρώτο εμβόλιο κατά της ελονοσίας εγκρίθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 2021.

Νόσος Lyme

Έχουμε μάθει πολλά για τη συγκεκριμένη ασθένεια, γιατί έχουν μιλήσει πρόσφατα για αυτή ο Justin Bieber και η Bella Hadid. Αν και πρωτοακούσαμε για τη Lyme, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στα οστά του Ötzi the Iceman, της πιο γνωστής ευρωπαϊκής μούμιας, που έζησε πριν από 5.300 χρόνια. Αν και δεν πέθανε από αυτό, η Lyme άργησε να εμφανιστεί ξανά. Για την ακρίβεια, εντοπίστηκε σε μαζικό επίπεδο το 1975 όταν μία ομάδα παιδιών στο Κονέκτικατ παρουσίασε συμπτώματα που έμοιαζαν με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Μέσα σε 5 χρόνια εξαπλώθηκε σε κοντινές πόλεις και οι επιστήμονες κατέληξαν στο ότι μεταδίδεται από ψύλλους ταράνδων. Αντιμετωπίζεται με αντιβίωση.

Λεϊσμανίαση

Άλλη μία ασθένεια που βρίσκεται μαζί μας εδώ και πολλά χρόνια. Τουλάχιστον 4000. Τα παράσιτα που έρχονται από ένα είδος θηλυκής μύγας σε τροπικές περιοχές και μεταδίδεται με το τσίμπημα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, εντοπίζονται 1 εκατομμύριο περιστατικά με λεϊσμανίαση τον χρόνο, με βασικό σύμπτωμα τις πληγές στο δέρμα. Μόνο ένα μικρό ποσοστό καταλήγει να γίνεται πολύ σοβαρό, εφόσον η νόσος αντιμετωπίζεται με ποικίλες θεραπευτικές αγωγές.

Μελέτη του 2006 που εξέτασε ιστούς από μούμιες, κατέληξε στο ότι το 1500 π.Χ. υπήρχε μία δερματική νόσος που την έλεγαν «σπυρί του Νείλου» και έμοιαζε πάρα πολύ με αυτό που ξέρουμε σήμερα ως λεϊσμανίαση.

Διαβάστε ακόμη: Πομπηία: Ανακαλύφθηκαν άλλοι δυο σκελετοί, 2.000 χρόνια μετά την ηφαιστειακή έκρηξη