Το ghosting είναι ένας τρόπος με τον οποίο  οι άνθρωποι μπορούν πλέον να τελειώσουν μια σχέση, ερωτική η μη, κα συμβαίνει όταν ένα άτομο ξαφνικά αγνοεί ή σταματά να επικοινωνεί με κάποιον άλλον χωρίς καμία  προειδοποίηση ή εξήγηση. Αν και είναι πιο διαδεδομένο στις ερωτικές σχέσεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι συμβαίνει συχνά σε φιλικές, ακόμη και σε εργασιακές σχέσεις, αλλά με διαφορετική συχνότητα και μορφή. Η συμβουλευτική ψυχολόγος Ελένη Καραγιάννη, μας λύνει όλες τις απορίες για ένα θέμα που πλέον μιλούν όλοι.

Ghosting στη φιλία και τη δουλειά

Έρευνες δείχνουν ότι το ghosting είναι σχετικά σύνηθες, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικιακές ομάδες ( Millennials και Gen Z). Ειδικά στην εποχή όπου πολλές φιλικές σχέσεις είναι πιο επιφανειακές, με την επικοινωνία να γίνεται κυρίως μεσω των κοινωνικών δικτύων, πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να απομακρυνθούν απο έναν φίλο κανοντας “ghosting”. Μια έρευνα του 2021 διαπίστωσε ότι σχεδόν το 30% των συμμετεχόντων είχε βιώσει ghosting σε  μια φιλική σχέση, ενώ περίπου το 20% είχε παραδεχθεί ότι το είχε κάνει σε έναν φίλο.

Στις εργασιακές σχέσεις, το ghosting μπορεί να συμβεί μεταξύ συναδέλφων, ιδιαίτερα όταν οι σχέσεις αυτές είναι λιγότερο προσωπικές και περισσότερο  επαγγελματικές, όπως και στις περιπτώσεις πρόσληψης. Οι εργαζόμενοι μπορεί να  μην εμφανιστούν σε προγραμματισμένες συνεντεύξεις κάνοντας ghosting στους εργοδότες, ενώ αντίστοιχα οι εργοδότες μπορεί να κάνουν ghosting στους υποψηφίους αφήνοντάς τους χωρίς καμία απαντηση μετά απο μια συνέντευξη ή πληροφορία για την έκβαση της. Σε κάθε περίπτωση, είναι μια συμπεριφορά που μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του  ατόμου που βιώνει αυτήν την ξαφνική απομόνωση, όπως ματαίωση, άγχος, σύγχυση,  μειωμένη αυτοεκτίμηση και θλίψη.

Σύμφωνα με την κυρία Καραγιάννη, «η τακτική του ghosting μπορεί να συνδεθεί με διάφορους ψυχολογικούς παράγοντες, τύπους  προσωπικότητας, κοινωνικές καταστάσεις και είδη σχέσεων. Ορισμένα χαρακτηριστικά  και ομάδες ανθρώπων είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν την τακτική του ghosting».

Τα πιο συνηθισμένα αίτια

«Ενδιαφέρον έχει ότι ψυχολογικές έρευνες που έγιναν για τα κίνητρα των ανθρώπων που κάνουν ghosting σε φιλικές και ρομαντικές σχέσεις, ανέδειξαν ότι πολλοί συμμετέχοντες θεωρούν ότι το ghosting είναι λιγότερο επώδυνο από την άμεση απόρριψη και πολλές φορές το  χρησιμοποιούν για να προστατεύσουν τα συναισθήματα του άλλου. Ωστόσο, οι άνθρωποι μερικές φορές κάνουν τυχαία ghosting σε φίλους ή σε ερωτικές επαφές μέσω ίντερνετ επειδή απλά ξεχνούν να απαντήσουν σε μηνύματα. Κι ενώ μπορεί να φαίνεται σαν μια απλή και αναίσθητη πράξη, μπορεί να κρύβονται πιο πολύπλοκα ψυχολογικά ζητήματα, όπως στοιχεία προσωπικότητας, ο φόβος της απόρριψης, η ευαλωτότητα, η δυσκολία διαχείρισης άγχους, η συναισθηματική ανωριμότητα, η έλλειψη δεξιοτήτων, ακόμη και κάποιο τραύμα. Ας τα δούμε πιο αναλυτικά». 

Φόβος αντιπαράθεσης ή αποφυγή σύγκρουσης

Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν το  ghosting για να αποφύγουν τη δύσκολη συζήτηση του τερματισμού μιας σχέσης ή τη σύγκρουση με τον άλλο και τη διαχείριση της συναισθηματικής έντασης.  Γι’αυτό τους είναι πιο εύκολο να εξαφανιστούν παρά να δώσουν εξηγήσεις και να  αντιμετωπίσουν την αντίδραση του άλλου και τη ρήξη. 

Συναισθηματική υπερφόρτωση ή έλλειψη ενδιαφέροντος

Σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι απλά χάνουν το ενδιαφέρον τους για μια ερωτική ή φιλική σχέση.  Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η σχέση είναι πιο επιφανειακή ή βασίζεται στα social media, πολλοί το βρίσκουν πιο εύκολο και δικαιολογημένο να εξαφανιστούν χωρίς καμία εξήγηση. Επιπλέον, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου κάποιοι άνθρωποι δεν νιώθουν συναισθηματικά έτοιμοι να συνεχίσουν μια σχέση ή νιώθουν πιεσμένοι λόγω στρες και άλλων προσωπικών προβλημάτων και έτσι καταφεύγουν σε αυτήν τη συμπεριφορά  επειδή δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν ανοιχτά και να διαχειριστούν τις σχέσεις  τους. 

Έλλειψη δεξιοτήτων επικοινωνίας ή συναισθηματικής ωριμότητας

Άνθρωποι που δεν έχουν μάθει να εκφράζουν τα συναισθήματά τους ή να επικοινωνούν  αποτελεσματικά, συχνά επιλέγουν το ghosting ως μια πιο “εύκολη” για τους ίδιους  λύση. Οι άνθρωποι αυτοί δυσκολεύονται τόσο με τη δική τους έκφραση συναισθημάτων όσο και με την αντιμετώπιση των αντιδράσεων των άλλων, με αποτέλεσμα να επιλέγουν τη σιωπή και την απομάκρυνση.  

Δυσκολία στη συναισθηματική σύνδεση

Το ghosting μπορεί επίσης να είναι ένδειξη δυσκολίας στη δημιουργία και διατήρηση υγιούς συναισθηματικής  σύνδεσης. Συγκεκριμένα, κάποιοι άνθρωποι μπορεί να φοβούνται τη συναισθηματική εγγύτητα ή να μην έχουν μάθει πώς να συνδέονται βαθιά με τους άλλους λόγω παρελθοντικών τραυμάτων ή συναισθηματικών απογοητεύσεων. Αυτοί οι άνθρωποι συνήθως δημιουργούν ένα αποφευκτικό στυλ προσκόλλησης στις σχέσεις τους, δηλαδή συνδέονται μέσα από συμπεριφορές και μοτίβα αποφυγής της συναισθηματικής δέσμευσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις το ghosting λειτουργεί ως ασπίδα και ως αυτόματος μηχανισμός αντιμετώπισης του συναισθήματος του φόβου απέναντι στη δέσμευση και την εγγύτητα. 

Ναρκισσιστικά στοιχεία προσωπικότητας

Άτομα με πιο εγωκεντρικά ή ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά καταφεύγουν πιο εύκολα στην τακτική του  ghosting. Τα άτομα αυτά συνήθως λειτουργούν μόνο προς όφελος της δικής τους άνεσης και ανάγκης και θεωρούν ότι τα δικά τους συναισθήματα  είναι σημαντικότερα από τα συναισθήματα των άλλων. Γι αυτό τον λόγο, μπορεί να θεωρούν ότι δεν χρωστούν εξηγήσεις και επιλέγουν να εξαφανιστούν χωρίς καμία ενοχή. Οι άνθρωποι με πιο έντονα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά συνήθως δεν έχουν ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη και ενσυναίσθηση με αποτέλεσμα να μην ενδιαφέρονται ή να μην είναι καν σε θέση να κατανοήσουν τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων. 

Υπάρχει κάποια περίπτωση κατά την οποία είναι οκ να κάνουμε ghosting (αν π.χ κινδυνεύουμε από κάποιον); 

«Ναι, φυσικά και υπάρχουν περιπτώσεις (φιλικές, ερωτικές, εργασιακές) όπου το ghosting μπορεί να είναι όχι μόνο δικαιολογημένο, αλλά και απαραίτητο για την προστασία της ψυχικής ή σωματικής υγείας του ατόμου. Ενώ το ghosting συνήθως θεωρείται μια αγενής ή ανώριμη συμπεριφορά, σε συγκεκριμένες καταστάσεις ίσως είναι η πιο ασφαλής και υγιής  επιλογή». Υπάρχουν περιπτώσεις σχέσεων οπού το άτομο αισθάνεται ότι απειλείται ή βρίσκεται σε κίνδυνο, σωματικά ή ψυχολογικά, είναι σε μία τοξική σχέση ή μπορεί ακόμη και να έχει υποστεί κάποια μορφή βίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ghosting είναι ένας τρόπος να απομακρυνθεί άμεσα προκειμένου να  προστατεύσει τη σωματική και ψυχική του υγεία. Αν αυτό δεν είναι αρκετό, καλό είναι να ζητά βοήθεια από το υποστηρικτικό του δίκτυο ή κάποιον ειδικό».

Σύμφωνα με την ειδικό, υπάρχουν και οι ακραίες περιπτώσεις stalking (εμμονής), είτε μέσω μηνυμάτων και τηλεφώνου ή σε φυσικό επίπεδο απο άτομα που δεν δέχονται την απόρριψη ή δεν κατανοούν τα όρια του άλλου. Σε αυτές τις περιπτώσεις το ghosting είναι μια άμεση  μέθοδος για να διακοπεί η ανεπιθύμητη επικοινωνία. Στην εποχή των κοινωνικών  δικτύων και των εφαρμογών γνωριμιών, η παρενόχληση μπορεί να κλιμακωθεί γρήγορα, και η απόλυτη διακοπή επαφής (ακόμη και το μπλοκάρισμα) μπορεί να είναι η καλύτερη στρατηγική για να προστατεύσει κανείς τον εαυτό του. 

Διαβάστε επίσης: Νέοι, κινητό και εθισμός – Τι αποκαλύπτει η ψυχολόγος Μαρία Λάϊου