Αλήθεια, πόσο καθαρός είναι ο αέρας που εισπνέουμε και σε ποια θέση κατατάσσεται η Ελλάδα; Η ατμοσφαιρική ρύπανση, είναι και φέτος πρώτη στη λίστα για τα προβλήματα που δείχνουν να απασχολούν τόσο την επιστήμη όσο και την ανθρωπότητα. Άλλωστε οι επιστήμονες περιγράφουν την ατμοσφαιρική ρύπανση ως «παγκόσμια καταστροφή για την υγεία». Το 2023, καταγράφτηκε ότι μόνο εφτά χώρες παγκοσμίως (ναι ναι, μιλάμε για εξωφρενικό μικρό ποσοστό), πληρούν πληρούν τις σωστές κατευθυντήριες γραμμές που δίνονται, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για την ασφαλή ατμοσφαιρική ρύπανση.
Συγκεκριμένα, παίρνοντας για αξιολόγηση, δεδομένα περισσότερων από 30.000 σταθμών παρακολούθησης σε 134 χώρες, η Παγκόσμια Έκθεση για την ποιότητα του αέρα, αποκαλύπτει και ανακοινώνει, ότι 124 από αυτές τις χώρες, ξεπέρασαν το ασφαλές ετήσιο όριο των 5 μg/m³ PM2.5 , που έχει θέσει ο ΠΟΥ. Για να εξηγήσουμε, τα PM2.5 είναι αρκετά μικροσκοπικά σωματίδια, που διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονες και εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος. Η έκθεση σε αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια, έχει συνδεθεί με πολυάριθμα προβλήματα υγείας, μεταξύ των οποίων καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, άσθμα, κατάθλιψη, άγχος, ακόμη και πρόωρο θάνατο.
Αν αναρωτιέστε ποιες είναι οι πρωταθλήτριες χώρες με καθαρό αέρα, θα σας λύσουμε την απορία ευθύς αμέσως: η Αυστραλία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γρενάδα, η Ισλανδία, ο Μαυρίκιος και η Νέα Ζηλανδία διατήρησαν την ποιότητα του αέρα εντός των ασφαλών ορίων PM2.5 όπως καταγράφτηκε στη τελευταία μέτρηση για το 2023. Συνεχίζοντας, το Πουέρτο Ρίκο, οι Βερμούδες και η Γαλλική Πολυνησία, κατάφεραν να πετύχουν επίσης ασφαλή επίπεδα αέρα.
Οι χώρες όπως η Σουηδία, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Πορτογαλία διατήρησαν σχετικά χαμηλά επίπεδα PM2,5, δίνοντας και αυτές με τη σειρά τους μια αισιόδοξη νότα, κόντρα στη ρύπανση.
Στη «κίτρινη» κατηγορία – με επίπεδα ρύπανσης έως και τριπλάσια του ασφαλούς ορίου – συναντάμε τη Λιθουανία, τη Τσεχική Δημοκρατία και τη Μάλτα. Η Κροατία το 2023, κατάφερε να μειώσει τα επίπεδα PM2,5 κατά περισσότερο από 40% σε σύγκριση με το 2022, χάρη της στροφής προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι οποίες αντιπροσωπεύουν πλέον πάνω από το 31% του ενεργειακού της μείγματος. Η Κροατία, είναι επίσης η χώρα που στοχεύει στη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα έως το 2033 και την επιπλέον μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά 30% έως το 2030.
Στην «πορτοκαλί» κατηγορία – με ρύπους έως και 5 φορές πάνω από το ασφαλές επίπεδο – συναντάμε της εξής χώρες: Μολδαβία, Ρουμανία, Ελλάδα και Τουρκία. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη παραμένει η πιο μολυσμένη χώρα της Ευρώπης, ακολουθούμενη από τη Βόρεια Μακεδονία, με επίπεδα PM2,5 που υπερβαίνουν 5 φορές το πρότυπο του ΠΟΥ. Να σημειωθεί ότι η περιοχή Iğdır της Τουρκίας, έχει τη πρωτιά ως τη πιο μολυσμένη πόλη της Ευρώπης.
Στον αντίποδα, στις πιο μολυσμένες περιοχές ανήκουν: η Νότια και η Κεντρική Ασία. Το Μπαγκλαντές βρέθηκε στην κορυφή παγκοσμίως με ένα ανησυχητικό επίπεδο PM2,5 79,9 μg/m³, που ισοδυναμεί με πάνω από 15 φορές από την κατευθυντήρια γραμμή του ΠΟΥ. Ακολουθεί το Πακιστάν, με επίπεδα ρύπανσης 14 φορές πάνω από το ασφαλές πρότυπο, ενώ η Ινδία καταφτάνει τρίτη, ανήκοντας στις 4 από τις πιο μολυσμένες πόλεις του κόσμου. Την τελική πρώτη πεντάδα, συμπληρώνει, το Τατζικιστάν και η Μπουρκίνα Φάσο.
Στο άλλο ημισφαίριο, η Βόρεια Αμερική σημείωσε επίσης αξιοσημείωτες μεταβολές, με τον Καναδά να αγγίζει για πρώτη φορά τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης, ανήκοντας έτσι στις 13 από τις πιο μολυσμένες πόλεις της ηπείρου.
