Pet Love

Μέσα στο μυαλό ενός σκύλου: πώς σκέφτεται, τι σκέφτεται και ποιες είναι οι φυλές με την μεγαλύτερη ευφυΐα

Η φιλία ανθρώπων και σκύλων μετρά 15.000 χρόνια, αλλά μόλις τις τελευταίες δεκαετίες οι άνθρωποι είχαν τη δυνατότητα να μελετήσουν τόσο καλά τον «καλύτερό τους φίλο», ώστε να γνωρίσουν πώς σκέφτεται, τι σκέφτεται και πώς να μετρήσουν την ευφυία του. 

Η αναλογία των εγκεφάλων

Καθοριστική βάση της νοητικής λειτουργία για όλες τις μορφές της ζωής είναι ο εγκέφαλος. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι τεράστιος. Αποτελεί το ένα πεντηκοστό της μάζας του σώματος, κάτι απίθανο για τα άλλα ζώα. Δείτε τις αναλογίες μάζας εγκεφάλου προς μάζα σώματος:

Άνθρωπος: 1 προς 50

Άλογο: 1 προς 1.600

Λιοντάρι: 1 προς 1.550

Σκύλος: 1 προς 1.125

Όπως παρατηρήσατε, ο εγκέφαλος του σκύλου είναι μεγαλύτερος από τον εγκέφαλο άλλων ζώων, αλλά η διαφορά με τον ανθρώπινο εγκέφαλο παραμένει χαοτική. Εκείνο που κάνει τον σκύλο «φίλο μας», είναι ότι ένα τμήμα του εγκεφάλου του λειτουργεί όπως ένα τμήμα του δικού μας. Πρόκειται για τους πυλώνες: ανταμοιβή – ευχαρίστηση – προσδοκία.   

Πότε θεωρείται ένας σκύλος «έξυπνος»;

Υπάρχουν αμέτρητοι τρόποι για να αξιολογηθεί η ευφυΐα των σκύλων, αλλά συνήθως κάνουμε το λάθος να συγχέουμε τα χαρακτηριστικά των διαφόρων φυλών με αυτό που λέμε «εξυπνάδα». Για παράδειγμα, μια οσφρητική ή ακουστική εξέταση δίνει πολύ θετικά αποτελέσματα για τα κυνηγόσκυλα. Οι εξετάσεις όμως των κυνηγόσκυλων που επικεντρώνονται στη συναισθηματική δεκτικότητα ή την κοινωνική διαίσθηση είναι απογοητευτικές σε σχέση με άλλες φυλές. Επομένως, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που αναζητά ένας ιδιοκτήτης, μία φυλή μπορεί να είναι «καλύτερη» ή «πιο έξυπνη» από μια άλλη.

Πώς μετρούν οι επιστήμονες την ευφυΐα των σκύλων

Διασταυρωμένες επιστημονικές μελέτες έχουν καταλήξει ότι η ευφυΐα ενός σκύλου μπορεί να ξεπερνά εκείνη ενός τρίχρονου παιδιού (ίσως αυτό να είναι που κάνει τα σκυλιά να δένονται τόσο πολύ με τα μικρά παιδιά). Βασίζεται σε τριών ειδών τεστ που έχουν να κάνουν με την κατανόηση της παρουσίας ενός αντικειμένου, της κατανόησης ότι ένα αντικείμενο μπορεί να χαθεί για λίγο από το οπτικό πεδίο αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι εξαφανίζεται μαγικά και στη γνώση ότι ο χρόνος είναι γραμμικός και συνεχής.

Μικρά παιδιά και σκυλιά

Να σταθούμε λίγο στο τελευταίο: τα μωρά, όταν θέλουν να φάνε, το ζητούν «εδώ και τώρα». Είναι αδιαπραγμάτευτο. Θα κλάψουν, θα φωνάξουν, θα γκρινιάξουν, ακόμα κι αν είναι μόνα τους σε ένα δωμάτιο. Το απαιτούν από τους «αόρατους υπηρέτες». Αντίθετα τα σκυλιά, μαθαίνουν εύκολα ότι ακόμα κι όταν πεινάνε, θα πρέπει να περιμένουν να γυρίσει ο κηδεμόνας τους σπίτι ή να τελειώσει την εργασία που τον απασχολεί. Γνωρίζουν ότι ο χρόνος δεν είναι μόνο το «εδώ και τώρα» αλλά είναι και αυτό που θα ακολουθήσει. Όσοι παρακολουθείτε με κάμερες τα σκυλιά σας στο σπίτι, θα έχετε παρατηρήσει ότι όλη τη μέρα μπορεί να κοιμούνται ή να παίζουν, αλλά όταν πλησιάζει η ώρα να επιστρέψετε, κινητοποιούνται και σας περιμένουν με χαρά. Προφανώς χαίρονται που θα σας δουν αλλά χαίρονται και με την προσμονή ότι πλησιάζει η ώρα για να φάνε. Δεν υπάρχει για αυτά μόνο το «εδώ και τώρα» αλλά και το «μετά» και το «μετά από το μετά», κάτι που τα πολύ μικρά παιδιά χρειάζονται 2 με 3 χρόνια για να κατανοήσουν.

Ενσυναίσθηση και ευφυΐα

Τα σκυλιά έχει αποδειχτεί ότι μπορούν να «διαβάζουν» ενδείξεις που να τα οδηγούν σε κινήσεις, να καταλαβαίνουν τον τόνο, τη συμπεριφορά και τα πρόσωπά μας, να εντοπίζουν πότε είμαστε χαρούμενοι, λυπημένοι ή εξοργισμένοι. Δεν αναπτύσσουν όλα τα σκυλιά την ίδια ενσυναίσθηση, ούτε όλα είναι ικανά για μεγάλα «κατορθώματα». Υπάρχουν άλλωστε επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι τα σκυλάκια μας δεν έχουν τόση μεγάλη ενσυναίσθηση που να «βουρκώνουν» όταν είμαστε λυπημένοι, αλλά απλώς προσπαθούν να στείλουν το μήνυμα: «φέρεσαι παράξενα και αυτό με τρομάζει».

Οι φυλές με την μεγαλύτερη ευφυΐα

Ο κορυφαίος καθηγητής νευροψυχολογίας και συγγραφέας για τη νοημοσύνη, τις νοητικές ικανότητες και την ιστορία των σκύλων Stanley Coren έχει καταλήξει ότι τα πιο έξυπνα σκυλιά ανήκουν στις ακόλουθες φυλές:

  • Border Collies
  • Caniche
  • German Shepard
  • Golden Retriever
  • Doberman Pincers

Αυτά τα σκυλιά είναι οι Αϊνστάιν μεταξύ των άλλων σκύλων. Επειδή όμως δεν ψάχνουμε ένα τετράποδο φιλαράκι για να ανταλλάξουμε απόψεις για την κβαντική φυσική και τις «μαύρες τρύπες» του σύμπαντος, κάθε ζώο έχει διαφορετικά χαρίσματα και ακόμα περισσότερο οι αναμίξεις φυλών δίνουν εκπληκτικές προσωπικότητες σκύλων που κλέβουν τις καρδιές μας χωρίς να χρειάζεται να κάνουν ποτέ IQ τεστ.

Γεννήθηκα, μεγάλωσα και ζω στο κέντρο της Αθήνας. Έχω δουλέψει στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τον τύπο αλλά τα τελευταία χρόνια κολυμπάω (ή κωπηλατώ) στα ψηφιακά μέσα. Μου αρέσουν οι γάτες και οι ανθρώπινες ιστορίες. Προσπαθώ να προσεγγίζω τα πάντα με ενσυναίσθηση (και μερικές φορές πιστεύω ότι τα καταφέρνω).
X