Το 2024 αναδείχθηκε το πιο θερμό έτος που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα, με τις θερμοκρασίες να σπάνε ρεκόρ και να επιβεβαιώνουν την αυξανόμενη ένταση της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, οι διεθνείς μετεωρολογικές αναφορές υποδεικνύουν πως η χρονιά αυτή αναμένεται να χαρακτηριστεί ως η θερμότερη και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στατιστικά Δεδομένα και Σημαντικά Ευρήματα
Σύμφωνα με την ανάλυση της επιστημονικής ομάδας του Climatebook, η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα για το 2024 υπερέβη τα επίπεδα της περιόδου 1991-2020 για το 77% των ημερών του έτους. Πιο συγκεκριμένα, καταγράφηκαν θετικές αποκλίσεις για 282 ημέρες.
Ο Καθηγητής του ΕΚΠΑ, Κωνσταντίνος Καρτάλης, επισημαίνει ότι η διαρκής αύξηση θερμοκρασιών και η ένταση φαινομένων, όπως οι συνδυασμένοι καύσωνες και οι ξηρασίες, αναμένεται να ενισχυθούν περαιτέρω. Αυτά τα σύνθετα φαινόμενα δημιουργούν ισχυρές επιπτώσεις, καθώς αλληλοτροφοδοτούνται, επεκτείνοντας τη διάρκειά τους και αυξάνοντας τις καταστροφές.
Αύξηση Θερμοκρασιών και Κλιματικοί Κίνδυνοι
Η θερμοκρασία της επιφάνειας της Μεσογείου αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 40 χρόνια, με ρυθμό 0.4°C ανά δεκαετία. Αυτό οδηγεί σε περισσότερους υδρατμούς στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας παράλληλα την πιθανότητα έντονων καταιγίδων και πλημμυρών, ειδικά σε περιοχές χωρίς αντιπλημμυρικά έργα.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, σε σενάρια υψηλών εκπομπών, οι καταιγίδες με αργή κίνηση και υψηλή ένταση βροχοπτώσεων μπορεί να γίνουν έως και 14 φορές συχνότερες στην Ευρώπη μέχρι το 2100. Παράλληλα, έρευνες δείχνουν πως ακραίες καταιγίδες στη Μεσόγειο γίνονται 10 φορές πιο πιθανές λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Περιοχές Υψηλού Κινδύνου
Αύξηση ημερών με καύσωνες και ξηρασίες παρατηρείται σε όλη την Ελλάδα, με την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, την Κρήτη και τις Κυκλάδες να επηρεάζονται περισσότερο. Αντίστοιχα, οι περιοχές με μεγαλύτερη ευπάθεια σε πλημμύρες περιλαμβάνουν τη Θεσσαλία, την Αττική, τη Μακεδονία και πολλές αστικές ζώνες.
Πολιτική Προστασία και Μέτρα Ανθεκτικότητας
Η αυξημένη συχνότητα σύνθετων φαινομένων επιτάσσει την αναθεώρηση της πολιτικής προστασίας. Ο καθηγητής Καρτάλης τονίζει την ανάγκη για συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, αλλά και για νέα πολεοδομικά και περιβαλλοντικά σχέδια που να λαμβάνουν υπόψη την κλιματική πραγματικότητα.
Επιπλέον, απαιτείται εξοπλισμός με σύγχρονα μέσα και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, όπως σημειώνει ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος. Χωρίς τη συνδρομή εξειδικευμένων επιστημόνων και διαρκών συνεργασιών, τα διαθέσιμα εργαλεία δεν μπορούν να αποδώσουν στο μέγιστο.
Το 2024 και οι Προοπτικές για το Μέλλον
Το 2024 σηματοδότησε νέες κορυφές στις θερμοκρασίες και φαινόμενα όπως παρατεταμένοι καύσωνες που επηρέασαν την αγροτική παραγωγή, τα οικοσυστήματα και τη δημόσια υγεία. Όπως εξηγεί ο κ. Λαγουβάρδος, οι μακρόχρονοι καύσωνες και η θερμική επιβάρυνση αποτελούν βασικές προκλήσεις για τις πόλεις, ιδιαίτερα για τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Κλιματική Προσαρμογή και Στρατηγική
Οι διαρκώς αυξανόμενες θερμοκρασίες και τα εντονότερα φαινόμενα επιβάλλουν άμεσες δράσεις. Η επένδυση σε υποδομές, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας, και η διεπιστημονική συνεργασία είναι απαραίτητα βήματα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
