Η Ματέρα είναι γνωστή και ως η «Ιερουσαλήμ» της εποχής της ρωμαϊκής κατάκτησης είναι μία πόλη στη νότια Ιταλία. Θεωρείται και είναι από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου.
Η Ματέρα έχει τη δική της αξιοθαύμαστη ιστορία. Είναι σκαλισμένη σε μία ρεματιά στην εξοχή της περιφέρειας Μπαζιλικάτα στο κουντεπιέ της «μπότας» της ιταλικής χερσονήσου. Κάποτε η πόλη είχε χαρακτηριστεί «ντροπή της Ιταλίας». Αυτόν τον δυσφημιστικό χαρακτηρισμό τον όφειλε στις σπηλιές στις οποίες στεγάζονταν οι φτωχοί κάτοικοί της. Τη δεκαετία του 1970 η Ματέρα μετατράπηκε σε πόλη φάντασμα. Ο οικισμός για πρώτη φορά έμεινε ακατοίκητος μετά από 10.000 χρόνια. Όμως μία δεκαετία αργότερα η επιβλητική ομορφιά της έβαλε τα θεμέλια για μια εκπληκτικής αναγέννηση. Σε αυτό συνέβαλε η δημιουργικότητα μιας ομάδας τοπικών επιχειρηματιών (πολλοί από τους οποίους κατάγονταν από τους προηγούμενους κατοίκους) οι οποίοι διέκριναν τις προοπτικές αυτού του ιδιαίτερου μέρους.
Σήμερα οι ιστορικές εκκλησίες της πόλης βρίσκονται δίπλα σε boutique ξενοδοχεία, γκαλερί και εστιατόρια που στεγάζονται σε πρώην κατοικίες- σπηλιές. Η Mατέρα είναι πλέον Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Το 2019 ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης ενώ σχετικά πρόσφατα «πρωταγωνίστησε» και σε μια άλλη μεγάλη ταινία του Χόλιγουντ. Την τελευταία ταινία της σειράς Τζέιμς Μποντ.
Photo: Wikipedia
Οι τοπικές παραδόσεις και το επίμονο πνεύμα της πόλης αποδείχθηκαν τόσο ανθεκτικά όσο και τα πέτρινα θεμέλιά της. Η Ματέρα είναι ένας από τους γοητευτικότερους προορισμούς της Ιταλίας.
Μία δημοσιογράφος τους BBC επισκέφτηκε την πόλη της Ιταλίας και συνάντησε τον Antonio Nicoletti, πολιτικό μηχανικό και διευθυντή του οργανισμού τουρισμού της Μπαζιλικάτα στην πλατεία Piazza Vittorio Veneto. O ίδιος θυμάται τα βουητά και την ανυπομονησία που επικρατούσε στο ίδιο σημείο το 1991. «Όταν ήμουν πολύ νεότερος αυτή η περιοχή ήταν ένας συνηθισμένος ασφαλτωμένος δρόμος με αυτοκίνητα, πάρκινγκ και μερικά παρτέρια. Μία μέρα, όταν ήμουν 17 χρονών ένα από τα παρτέρια κατέρρευσε».
Αποδείχθηκε πως το παρτέρι είχε χτιστεί πάνω από μία γιγαντιαία δεξαμενή δίπλα στην αρχαία Sassi, την παλιά συνοικία με τις σπηλιές της Ματέρα. Η συνοικία Sassi κατοικήθηκε από το 850 π.Χ.. Τη δεκαετία του 1950 η ιταλική κυβέρνηση την χαρακτήρισε vergogna nazionale, δηλαδή εθνική ντροπή, καθώς έγινε ευρύτερα γνωστό πως οι κάτοικοι εκεί ζούσαν σε άθλιές συνθήκες χωρίς πρόσβαση σε καθαρό νερό, ρεύμα και αποχέτευση. Το Sassiεκκενώθηκε και οι περίπου 20.000 κάτοικοι του μεταφέρθηκαν σε καινούργιες πολυκατοικίες σε μοντέρνα διαμερίσματα.
H ανακάλυψη της μεγαλειώδους δεξαμενής ήταν ένα σοκ για πολλούς, τόσο εντός όσο και εκτός της Ιταλίας. Όμως για ορισμένους Μaterani, αυτούς που μεγάλωσαν στο Sasssi και τους απογόνους τους, ενίσχυσε την άποψη που είχαν ήδη. Ότι δηλαδή, πριν την παρακμή της εξαιτίας της φτώχειας, του υπερπληθυσμού και των ασθενειών, η Ματέρα ήταν μία επιτυχημένη και εξελιγμένη κοινότητα με ένα εντυπωσιακό υπόγειο σύστημα συλλογής νερού της βροχής.
Το Sassi ήταν η έδρα μίας κλειστής κοινότητας από γαιοκτήμονες, τεχνίτες και εμπόρους και στη συνέχεια κυρίως γεωργούς και κτηνοτρόφους η οποία προσάρμοσε τη ζωή της σε αυτό το άγονο και βραχώδες τοπίο. Oι πέτρινες αυτές κατοικίες ήταν κατάλληλες για τους ψυχρούς χειμώνες και τα πάρα πολύ ζεστά καλοκαίρια ενώ οι σπηλιές που σκάφτηκαν πάνω στον ασβεστόλιθο πίσω από τα σπίτια ήταν ιδανικές για την αποθήκευση τροφίμων καθώς διατηρούσαν τις θερμοκρασίες σταθερές.
Οι κάτοικοι δημιούργησαν επίσης ένα απλό αλλά εφευρετικό σύστημα δεξαμενών οι οποίες σκαλίστηκαν στις πέτρες και συνέλεγαν και φίλτραραν το νερό της βροχής. «Για μία πόλη η πρόσβαση σε νερό από ποτάμια είναι πολύ σημαντική», λέει ηSabrina Centonze, αρχιτέκτονας που εξειδικεύεται στις κατοικίες με χαμηλό αντίκτυπο στο περιβάλλον. «Μιας και δεν υπήρχαν ποτάμια στη Ματέρα, οι κάτοικοι εκμεταλλεύτηκαν το νερό της βροχής και των πηγών. Το συνέλεγαν σε διάφορους τύπους δεξαμενών που ήταν σχεδιασμένες για άλλον σκοπό η καθεμία».
