Τα πιο γνωστά σκυλιά στον χώρο της επιστήμης είναι δίχως άλλο εκείνα του Νομπελίστα Νευρολόγου Ιβάν Πέτροβιτς Παβλόφ. Η παρατήρηση των διατροφικών συνηθειών τους οδήγησαν στη θεμελίωση της συμπεριφορικής Ψυχολογίας και τη δημιουργία πρωτόκολλων για την αντιμετώπιση παθήσεων όπως των κρίσεων πανικού και των ψυχαναγκαστικών διαταραχών.
Η σιελόρροια των σκύλων του Παβλόφ
Όπως πολλές επιστημονικές ανακαλύψεις, οι παρατηρήσεις του Παβλόφ έγιναν τυχαία. Η αρχική μελέτη του στα τέλη του 19ου αιώνα είχε να κάνει με τη διαδικασία πέψης των σκύλων αλλά πήρε άλλον δρόμο όταν διαπίστωσε ότι τα σκυλιά του, την ώρα που έβλεπαν τους συνεργάτες τους να φέρνουν τροφή, ξεκίναγαν τη σιελόρροια, πριν ακόμα η τροφή τοποθετηθεί μπροστά τους. Ο Ρώσος επιστήμονας προχώρησε σε δεκάδες παραλλαγές των πειραμάτων του. Οι συνεργάτες του έμπαιναν στα εργαστήρια χωρίς τροφή αλλά και πάλι οι σκύλοι παρήγαγαν επιπλέον σάλιο, προετοιμάζοντας τον οργανισμό τους να υποδεχτεί το φαγητό. Αργότερα το φαγητό συνδυάστηκε με ένα καμπανάκι. Για μεγάλο διάστημα έδινε φαγητό στα σκυλιά του μετά τον ήχο από ένα καμπανάκι. Μετά χτυπούσε το καμπανάκι χωρίς να δώσει τροφή αλλά και πάλι τα σκυλιά συνέχιζαν τη σιελόρροια.
Μίμηση μίας φυσικής αντίδρασης
Πολύ απλοϊκά και χωρίς επιστημονικούς όρους, μπορούμε να πούμε ότι ο Παβλόφ θεμελίωσε τη θεωρία ότι ένας οργανισμός μπορεί να «διδαχθεί» τη μίμηση μίας φυσικής αντίδρασης. Η παραγωγή σάλιου κατά τη διάρκεια της μάσησης είναι μία φυσική λειτουργεία του οργανισμού για τη διευκόλυνση της μάσησης. Η σιελόρροια όμως απλώς με το χτύπημα ενός κουδουνιού είναι ένα εξαρτημένο αντανακλαστικό, που προκαλείται από τη διαδικασία της «διδαχής» και της επανάληψης.
Η θεραπεία της αποστροφής
Τα «σκυλιά του Παβλόφ» οδήγησαν στη δημιουργία πρωτοκόλλων για θεραπείες όπως εκείνη της «αποστροφής» για άτομα με φοβίες και καταναγκασμούς. Οι θεραπευτές βοηθούν τα άτομα να αντιμετωπίσουν το αντικείμενο ή την ιδέα του φόβου τους σταδιακά. Τα μαθαίνουν να διαχειρίζονται τις αντιδράσεις του φόβου και με τον καιρό σχηματίζουν μια ουδέτερη «απάντηση» στο αντικείμενο ή την ιδέα που τα βασανίζει.
Θέματα ηθικής από τα πειράματα στα σκυλιά
Οι επιστημονικές ανακαλύψεις του Παβλόφ ήταν αδιαμφησβήτητης αξίας. Πραγματοποιήθηκαν όμως με απαράδεκτη μεθοδολογία για τις σημερινές αντιλήψεις περί αξίας της ζωής όλων των πλασμάτων της φύσης. Τα σκυλιά (και άλλα ζώα) των εργαστηρίων του Παβλόφ είχαν υποστεί από χειρουργική εξαγωγή τμημάτων του πεπτικού συστήματός τους, μέχρι αποκοπή δεσμίδων νεύρων και εμφύτευση συριγγίων μεταξύ των πεπτικών οργάνων τους. Ένα ταριχευμένο σκυλί με τη χειρουργικά εμφυτευμένη κάνουλα στο στόμα του για τη μέτρηση της σιελόρροιας, διατηρείται μέχρι σήμερα στο Μουσείο Pavlov στο Ryazan της Ρωσίας (δεν δημοσιεύουμε τη φωτογραφία – είναι πολύ σκληρή) παραμένει αδιάψευστος μάρτυρας των βασανιστηρίων που έχουν υποστεί διαχρονικά τα ζώα για την ευζωία των ανθρώπων.
