Το πρόσωπό της είναι αδύνατο να μην το γνωρίζει όποια ή όποιος παρακολουθεί θέατρο, σινεμά, τηλεόραση. Η Δώρα Χρυσικού έχει συμμετάσχει σε πολλές τηλεοπτικές σειρές, θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές ταινίες, ενώ η πρώτη της επίσημη εμφάνιση έλαβε χώρα στα 14 της, στην εμβληματική ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Το μετέωρο βήμα του πελαργού». Η υποκριτική της αφήνει στίγμα και το όνομά της είναι ιδιαίτερα αγαπητό σε κοινό και συναδέλφους της. Η μάχη της με τον καρκίνο στις ωοθήκες απασχόλησε τα media μετά τη θαρραλέα εξομολόγησή της ότι προχώρησε σε ολική υστερεκτομή και έπειτα σε χημειοθεραπείες. Εμπνέει, ενδυναμώνει και προσφέρει αισιοδοξία σε χιλιάδες γυναίκες και άντρες καθημερινά, γιατί εκτός από ενεργή και καλή ηθοποιός είναι επίσης πολίτης και συνάνθρωπος, με όλη τη σημασία των λέξεων αυτών.

Η Δώρα Χρυσικού απαντά στις ερωτήσεις του Utopia Zone και εξηγεί ότι ετοιμάζεται να υποδεχτεί το καλοκαίρι ανέμελη από βαρίδια και αγκυλώσεις, σε μια από τις πιο γόνιμες περιόδους της ζωής της. Την ευχαριστούμε θερμά.

Φωτογραφίες: Παναγιώτης Γιαννούτσος/Taph team

Γιατί ηθοποιός; Ποια άλλη σκέψη υπήρχε;

Εγώ χορεύτρια ήθελα να γίνω, αλλά η ζωή είχε διαφορετικά πλάνα για μένα. Εκεί στο λύκειο, μετά την ταινία του Αγγελόπουλου, άρχισα να φλερτάρω με την ιδέα της υποκριτικής. Ήταν ξεκάθαρο πάντως πως θα ασχολούμουν με κάτι σχετικό με την τέχνη. Όμως επειδή ήμουν καλή μαθήτρια πέρασα και στο πανεπιστήμιο. Είχα μεγάλη έφεση στα φιλολογικά μαθήματα και στις γλώσσες.

Αν δεν πήγαινε καλά το σχέδιο της υποκριτικής, τι άλλο θα μπορούσε να κάνει ή να είναι η Δώρα Χρυσικού;

Μ’ άρεσε η ψυχολογία, έτσι έκανα μεταπτυχιακό πολύ μετά, όταν ήδη δούλευα ως ηθοποιός. Μάλλον κάτι που σχετίζεται με τις ανθρωπιστικές επιστήμες θα έκανα αν δεν έπαιζα, ό,τι δηλαδή έχει να κάνει με την ανθρώπινη ύπαρξη και συμπεριφορά.

Ποια θα χαρακτήριζες την πιο εμβληματική σου συνεργασία μέχρι σήμερα;

Σίγουρα αυτή με τον Αγγελόπουλο, εξαιτίας της προσωπικότητας του ιδίου φυσικά. Ήμουν πολύ μικρή, οπότε ο Θόδωρος με επηρέασε πολλαπλώς· ως πατρική φιγούρα, ως καλλιτεχνική οντότητα μεγατόνων αλλά και ως αισθητική και πολιτισμική πυξίδα. Με έμαθε τη γλώσσα της σιωπής και των συμβόλων και αυτό είναι μάλλον το μεγαλύτερο δώρο που μου έκανε. Επίσης με εισήγαγε σε έννοιες όπως η ελληνικότητα, η ιστορικότητα, η πατρίδα, τα σύνορα, ο χρόνος, που με απασχόλησαν πολύ μετά. Με έναν τρόπο υπόκωφο και μαγικό ενστάλαξε μέσα μου έναν τρόπο κατανόησης του κόσμου και έναν κώδικα πολύ διαφορετικό από τους υπάρχοντες. Μου λείπει πολύ ο Θόδωρος. Μου λείπει η ηθική του οντότητα.

Και η μεγαλύτερη νίκη; Θα ήταν σωστό να λέγαμε σε αυτό το σημείο ότι η μάχη σου με τον καρκίνο κάνει κάθε άλλη καλλιτεχνική λαμπερή στιγμή να ωχριά;

Σίγουρα. Αν και δεν ξέρω αν με αντιπροσωπεύει η λέξη νίκη. Δεν είναι ο καρκίνος ο αντίπαλος. Ο εαυτός μας είναι και ο φόβος που προκαλείται εξαιτίας της νόσου. Ο φόβος του θανάτου, της ανημπόριας. Αλλά ναι, τον εαυτό μου προκάλεσα, τις βεβαιότητές μου, και μάλλον κατάφερα να του επιβληθώ· οπότε σίγουρα είναι μια στιγμή ένδοξη στον προσωπικό μου χάρτη.

Τι ονειρεύεσαι έντονα; Και τι θυμάσαι ακόμη εντονότερα; Πάντα μου αρέσει να εξετάζω τη σχέση του καλλιτέχνη με το χθες και το αύριο. Η δική σου;

Δεν κάνω μεγαλεπήβολα και μακροπρόθεσμα όνειρα κι αυτή ίσως να ’ναι από τις λίγες μικρές ήττες που μου προκάλεσε η νόσος. Άλλαξε η σχέση μου με τον χρόνο. Κάνω μικρά βηματάκια μπροστά, όχι φοβισμένα αλλά μικρά. Διαχειρίζομαι μόνο το παρόν, χωρίς να αντιμετωπίζω το μέλλον με ηττοπάθεια∙ απλώς δεν είμαι πια τόσο ανέμελη, τόσο «προκλητική» στη σχέση μου με τον χρόνο που ανοίγεται μπροστά μου. Είναι απότοκο της νόσου αυτό, ξεκάθαρα· και ψυχολογικό αλλά και καθαρά πραγματικό. Γιατί τυπικά είμαι ακόμη σε στάδιο κινδύνου, καθότι δεν έχει παρέλθει η περιβόητη πενταετία από την ασθένεια. Επίσης εξετάζομαι ακόμη κάθε τρεις μήνες, πολύ συχνά, έχω δηλαδή μια διαρκή υπενθύμιση και αγωνία. Ξέρεις τι γίνεται; Η ζωή μου ορίστηκε από τον καρκίνο. Είναι δηλαδή το πριν και το μετά. Σκέφτομαι με νοσταλγία τον χρόνο του πριν, που ήμουν υγιής ή και σε άγνοια, ποιος ξέρει. Σκέφτομαι πολύ και πάντα τον πατέρα μου, τα χρόνια μαζί του, αυτή την τόσο συγκλονιστική σχέση που χτίσαμε και μοιραστήκαμε, της μεγάλης αγάπης και της άνευ όρων αποδοχής, σκέφτομαι ανθρώπους που πέρασαν από τη ζωή μου και χάθηκαν, μνήμες από την παιδική μου ηλικία, τόπους, μυρωδιές, γεύσεις. Όμως το παρελθόν είναι σαν κακομαθημένο παιδί: αν αφεθείς να του κάνεις μόνιμα τα χατίρια, ζητάει όλο και περισσότερο χώρο. Κι εγώ δεν μπορώ να του τον εκχωρήσω. Δεν μου το επιτρέπω. Γιατί μπαίνω ασυνείδητα σε μια γλυκερή νοσταλγία και σε δαιδαλώδη μονοπάτια άλλων πιθανοτήτων και επιλογών. Κι αυτό είναι ένα βαρέλι που δεν έχει πάτο. Έχω το τώρα μου να διαχειριστώ, που είναι γεμάτο και κυοφορεί ζωή και δημιουργία.

Το παρόν; Πώς είναι η Δώρα αυτή την περίοδο στην ζωή της; Σε ποια ψυχική κατάσταση;

Νομίζω, χωρίς υπερβολή, πως διανύω μια από τις γονιμότερες περιόδους της ζωής μου. Γιατί έχω κατακτήσει μια καινούργια συνειδητότητα, έχοντας ταυτόχρονα ελαφρύνει από βαρίδια και αγκυλώσεις, φόβους και ενοχές. Έχω κερδίσει μεγάλο αυτοσεβασμό και στέκομαι ορθή και περήφανη. Για ένα παιδί που πάντα ήθελε να είναι αόρατο αυτή η καινούργια ορατότητα είναι συγκινητικά σπουδαία. Προσπαθώ να παραμένω αισιόδοξη αλλά και γειωμένη. Έμαθα πως η ζωή είναι πάντα πιο απρόβλεπτη και πιο αυτόνομη από εμάς. Και έμαθα να τη σέβομαι, όπως κι αν έρχεται, σε όποια εκδοχή της. Το ότι ζω δεν είναι καθόλου αυτονόητο για μένα πια, οπότε όλα τα βλέπω πλέον από αυτό το πρίσμα, του ελάχιστου, που είναι όμως το άπαν τελικά.

Ποιο παράπονο έχεις από τον εαυτό σου;

Παράπονο; Δεν ξέρω. Δεν μ’ αρέσουν τα παράπονα. Έκανα ό,τι μπορούσα καλύτερο σε κάθε εποχή. Ήμουν ό,τι καλύτερο μπορούσα. Τι νόημα έχει να κλαίω πάνω από το χυμένο γάλα; Ό,τι πέρασε πέρασε σωστά και με έφερε στο τώρα. Αν μπορούσα να αλλάξω πράγματα; Εννοείται, αμέτρητα. Αλλά το παράπονο, όπως και η στενοχώρια, γίνονται βάρος αχρείαστο. Και σε καθηλώνουν. Οπότε τα αφήνω στην άκρη.

Και τι είναι τελικά αυτό που σε κάνει να σηκώνεσαι κάθε πρωί από το κρεβάτι;

Κάθε επόμενη μέρα είναι μια καινούργια πιθανότητα ζωής και δράσης. Το πείσμα μου να πιστεύω πως ο κόσμος αυτός μπορεί να γυρίσει τούμπα όχι μόνο από την καταστροφή αλλά και από την ομορφιά. Η δύναμη και η επιμονή κάποιων ανθρώπων να συνεχίζουν, που βάζουν φρένο στην ανεπάρκεια και στο λίγο μου. Αυτά που θέλω να κάνω και μου χτυπάνε καμπανάκι. Τα μέρη που δεν έχω ανακαλύψει, οι άνθρωποι που δεν έχω γνωρίσει. Και κάθε δίκαιος αγώνας που θέλω να γίνω μέρος του· αυτό ίσως περισσότερο από το οτιδήποτε.

Μια συμβουλή σε μια νέα ηθοποιό που ξεκινά τώρα να παλεύει στον χώρο, με τον χώρο, με τον εαυτό της, με όλα.

Δεν μ’ αρέσουν καθόλου οι συμβουλές. Και αν έδινα σε κάποιον μια συμβουλή, στο επόμενο λεπτό θα του έλεγα να μην την ακολουθήσει. Εμείς πρέπει να μάθουμε από τους νέους. Είναι πιο προηγμένα όντα τα νέα παιδιά. Μακάρι οι νέοι να βρουν τα δικά τους μονοπάτια, να μην ακολουθήσουν αυτά που φτιάξαμε εμείς. Η νιότη πρέπει και οφείλει να είναι ανατρεπτική και αντιδραστική, ανυπάκουη και ανυπότακτη, ακόμη και συγκρουσιακή. Μόνο αντοχή και ανθεκτικότητα εύχομαι στα νέα παιδιά για να αντιμετωπίσουν αυτό τον άγριο κόσμο. Τα υπόλοιπα θα τα βρουν μόνα τους. Έχω βαθιά πίστη και εμπιστοσύνη στη νεολαία.

Και μια κουβέντα στην 25άχρονη Δώρα που είχε όλο το μέλλον μπροστά μα πιθανόν δεν το αναγνώριζε τότε;

«Μικρούλα μου, ήσουν πάντα αρκετή…».