Η τεχνολογία ως αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης κοινωνίας επεκτείνεται μέρα με τη μέρα σε περισσότερους τομείς της ζωής μας. Όταν δε χρησιμοποιείται με μέτρο αποτελεί χρήσιμο εργαλείο.
Καθώς εντείνεται όμως ραγδαία η αλληλεπίδρασή μας με την τεχνολογία ως το πλέον βασικό μέσο επικοινωνίας, ενημέρωσης, διασκέδασης και εργασίας, επηρεάζεται και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τις συναισθηματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες μας. Τεχνολογικό μονοπώλιο στις παραπάνω λειτουργίες (για την εκπλήρωση υποχρεώσεων αλλά/και συναισθηματικών αναγκών) έχει μία και μοναδική συσκευή: το κινητό μας τηλέφωνο.
Παρά λοιπόν τις αμέτρητες δυνατότητες, μια τέτοια διαπίστωση δημιουργεί συγκρούσεις στην ψυχολογία μας, ενώ παράλληλα εγείρει ανησυχίες για το πώς μπορεί να επηρεάσει γενιές ολόκληρες, γαλουχημένες μέσα από αυτήν τη σχέση σχεδόν απόλυτης εξάρτησης από τα smartphone. Η εξάρτηση και ο εθισμός στο κινητό τηλέφωνο, με κύρια δραστηριότητα το scrolling (σκρολάρισμα) στα social media, ιδιαίτερα εκ μέρους των νέων, αποτελεί ολοένα και εντεινόμενο φαινόμενο που μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, διαταραχές του ύπνου καθώς και αυξημένο στρες και άγχος.
Μιλήσαμε με την ψυχολόγο/ψυχοθεραπεύτρια Μαρία Λαΐου για την εξάρτηση και τον εθισμό στο smartphone, για το επίμονο scrolling και για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν όλα τα παραπάνω στους νέους ανθρώπους.
Με ποιον τρόπο ο εθισμός των νέων στα κινητά μπορεί να συνδεθεί με το άγχος, τις αγχώδεις διαταραχές ;
«Η αλόγιστη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει σοβαρή επίπτωση στην ψυχική υγεία, ειδικά μεταξύ των σημερινών νέων. Ο εθισμός στα social media μπορεί να οδηγήσει σε ιδεοψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, άγχος και κατάθλιψη» σχολιάζει.
«Η χωρίς όρια περιήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργεί μια αίσθηση επείγοντος και φόβου ότι θα χαθούν εν δυνάμει δυνατότητες (fear of missing out – FOMO), με αποτέλεσμα να αυξάνονται το άγχος και τα αρνητικά συναισθήματα. Η συνθήκη αυτή οδηγεί στην ασταμάτητη μεταπήδηση από τη μια ανάρτηση στην άλλη, την οποία οι άνθρωποι δυσκολεύονται να σταματήσουν, και εγκλωβίζονται με αυτό τον τρόπο σε έναν ατέρμονο κύκλο. Όταν ο ανθρώπινος εγκέφαλος μεταπηδά από τη μια ανάρτηση στην άλλη απελευθερώνει ντοπαμίνη, η οποία αυξάνεται καθώς προχωρά στην επόμενη ανάρτηση.
Βέβαια ένα άτομο το οποίο κατακλύζεται από στρες εύκολα θα διαφύγει στα social media, με αποτέλεσμα να αγχώνεται περισσότερο καθώς βιώνει και ενοχές, εθίζοντας τον εαυτό του ακόμη περισσότερο στο scrolling» επισημαίνει η κ. Λαΐου.
Μιλώντας για τις βασικές ενδείξεις εθισμού στη χρήση κινητού αλλά και για τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει τόσο στον ψυχισμό όσο και σε καθημερινές δραστηριότητες η ειδικόςεξηγείότι «μειώνεται η λειτουργικότητα (των νέων, αλλά όχι μόνο) σε βασικά πεδία της ζωής όπως η κοινωνική και επαγγελματική ζωή».
Και προσθέτει:
«Σύμφωνα με έρευνες η μείωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης βοηθά στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων, όπως τα συναισθήματα θλίψης και μοναξιάς. Επίσης, συντελεί στην καλύτερη ποιότητα ύπνου, καθώς η αλόγιστη χρήση τους έχει συσχετιστεί με διαταραχές ύπνου. Tο ατελείωτο scrolling μειώνει τη συγκέντρωση και την παραγωγικότητά μας καθώς οι συχνές μεταπηδήσεις και διακοπές ελαχιστοποιούν τη δυνατότητά μας να ολοκληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας, βυθίζοντάς μας σε μια αίσθηση ανημποριάς. Τέλος, η συνεχής ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας αποσυνδέει από τα συναισθήματά μας άρα από τον ίδιο μας τον εαυτό, με αποτέλεσμα να απομονωνόμαστε και να μας είναι δύσκολο να συνδεθούμε με τους άλλους».
Πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε – Οι 4 τρόποι που προτείνει η ψυχολόγος/ψυχοθεραπεύτρια Μαρία Λαΐου
1. Αποδεχόμαστε το πρόβλημα και εντοπίζουμε ποιο σκοπό επιτελεί για εμάς το scrolling.
Αν για παράδειγμα μας βοηθά να ξεφεύγουμε, οφείλουμε να εντοπίσουμε από ποιες έγνοιες «κρυβόμαστε» και ποιες εκκρεμότητες αναβάλλουμε μέσω αυτού. Η αποδοχή θα μας βοηθήσει να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας και να κινητοποιηθούμε προκειμένου να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας.
2. Απενεργοποιούμε τις ειδοποιήσεις και διαγράφουμε εφαρμογές.
3. Θέτουμε συγκεκριμένους στόχους με τη μορφή των «smart goals»: συγκεκριμένους, εφικτούς και με ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα.
4. Βρίσκουμε εναλλακτικούς τρόπους να βελτιώσουμε τον εαυτό μας, μακριά από την οθόνη, π.χ. αθλητικές δραστηριότητες, νέα χόμπι κ.ο.κ.
*Διαβάστε ακόμη: Αριστοτέλη Ρήγα, πόσο πολύ (μας) ενοχλεί η κωμωδία σήμερα;
