Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν το σωστό είναι Α(υ)λέμων με ύψιλον, ή Α(β)λέμων με βήτα. Κανείς δεν ξέρει τι σημαίνει, ούτε από πού προέρχεται η ονομασία γι’ αυτό το ψαροχώρι στ’ ανατολικά των Κυθήρων, που κάποτε ήταν απομονωμένο και έρημο, με λίγες αποθήκες για τα δίχτυα των ψαράδων και τρεις οικογένειες όλες κι όλες κατοίκων, και σήμερα αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς του νησιού.

Προσωπικά, τείνω προς το Αυλέμων με ύψιλον, που όπως λένε κάποιοι προέρχεται από το Ευ – λιμήν, καλό λιμάνι δηλαδή. Κι αυτό, γιατί έχοντας περάσει τα περισσότερα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων εδώ, παρέα με τον ψαρά παππού μου, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι πρόκειται για το πιο ασφαλές λιμάνι της ευρύτερης περιοχής, αυτό το βεβαιώνουν και σχεδόν όλοι οι ναυτικοί χάρτες, που ωστόσο έχουν επιλέξει ως ονομασία το Αγιος Νικόλαος, από τον προστάτη των ναυτικών, που έχει δώσει και το όνομα στην εκκλησούλα του χωριού. Γι’ αυτό και το λιμανάκι του Αυλέμωνα έχει πράσινο φάρο ( ο κόκκινος είναι για τα επικίνδυνα λιμάνια, και ο λευκός για τις ξέρες και τα ακρωτήρια, χωρίς λιμάνι), που σημαίνει ότι μπορείς να μπεις και να δέσεις με ασφάλεια με όλους τους καιρούς.

Σε πολύ παλιότερες εποχές, ο Αυλέμων απόλαυσε και μεγάλες δόξες. Λένε για παράδειγμα, ότι το κτίριο που βλέπετε στην πρώτη φωτογραφία, με το ηλιακό ρολόι και τον κρυφό όροφο χωρίς παράθυρο, στον οποίο κρύβονταν κάποτε για να μην τους βρουν οι πειρατές, υπήρξε τελωνείο, καθώς πολύ κοντά υπήρχε η αρχαία Σκάνδεια, με τα λουτρά της Αφροδίτης, που σήμερα καλύπτει μια παραλία χιλιομέτρων με την ομώνυμη ταβέρνα.

Προσωπικά, γνώρισα τον Αυλέμωνα ως ψαροχώρι. Δεν είχαμε ηλεκτρικό, ούτε νερό, και η σύνδεσή μας με το υπόλοιπο νησί γινόταν μέσω ενός χωματόδρομου πολλών χιλιομέτρων. Ο μόλος με τα δίχτυα, όπου δένουν ακόμη μέχρι σήμερα οι βάρκες των ντόπιων  ψαράδων, υπήρχε πάντα.  Σε συνδυασμό με αρκετά βραχάκια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν δυστυχώς καλυφθεί σήμερα με μπετόν. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι το νετάρισμα των διχτυών(προσφιλής απασχόληση των παιδικών μου χρόνων, σε μια εποχή που δεν είχαμε τηλεόραση, ούτε τάμπλετ ή κινητά, αλλά και η έννοια του παγωτού μας ήταν εξαιρετικά μακρινή, ελλείψεως ηλεκτρικού), είναι κάτι που απαιτεί τέχνη και μπορεί να πάρει πολλές ώρες. Δεν σβήνει εύκολα από το νου μου η εικόνα των ψαράδων να ξεψαρίζουν τα δίχτυα τους, οπωσδήποτε μια ή και δύο φορές τη μέρα, ούτε το τούκου τούκου από τις ψαρόβαρκες που έμπαιναν και έβγαιναν από το λιμανάκι, νωρίς το πρωί με την Ανατολή και αργά το απόγευμα με τη Δύση. Όπως δεν θα ξεχάσω ποτέ και το κρώξιμο των γλάρων, άλλος ένας από τους χαρακτηριστικούς ήχους του χωριού.

Αυτό που κάποτε υπήρξε άγονα βράχια για τους ντόπιους (ένας και μοναδικός φοίνικας, στην αυλή του κύριου Γιώργου, ήταν το πιο πράσινο στοιχείο που υπήρχε τότε στον Αυλέμωνα), σήμερα έχει γίνει τουριστικός προορισμός για εκατοντάδες παραθεριστές, που επιλέγουν αυτή τη «φυσική πισίνα» για να κάνουν μπάνιο με ασφάλεια τα μωρά τους. Αυτή η φυσική πισίνα με τα πράσινα νερά, άλλωστε έγινε γνωστή όταν κολύμπησε για τις ανάγκες του σήριαλ Τζιβαέρι η Βάνα Μπάρμπα. Κι έτσι, τα βράχια που ήταν ανέκαθεν η μεγαλύτερη πρόκληση για θαρραλέες βουτιές από τα μεγάλα αγόρια του χωριού, σήμερα κατακλύζονται από παραθεριστές. Κάποτε μάλιστα είχε γίνει ανέκδοτο, όταν μας ρωτούσαν πού είχε κολυμπήσει η Βάνα Μπάρμπα για να κολυμπήσουν και οι ίδιοι. Μετά βέβαια, γυρίστηκαν και άλλα σήριαλ στο νησί κι έτσι η Βάνα Μπάρμπα και το Τζιβαέρι ξεπεράστηκαν.  

Απέναντι από το φάρο, στη μία άκρη του χωριού, διακρίνει σήμερα κανείς ένα κάστρο. Εκεί, λένε οι ιστορίες των παλιών, κλείνονταν για να προστατευτούν οι λιγοστοί κάτοικοι, όταν ο παρατηρητής έβλεπε από τη βαρδιόλα με το κιάλι του, τους πειρατές να πλησιάζουν. Σήμερα δεν υπάρχουν πειρατές. Προσωπικά, ωστόσο, νιώθω την ανάγκη να κρυφτώ από τα περίεργα βλέμματα των εκατοντάδων τουριστών που μας επισκέπτονται κάθε χρόνο. Εντάξει, θα κολυμπήσουν στην φυσική πισίνα με τα βράχια, θα φάνε λιχουδιές στου Σωτήρη, το Λιμανάκι ή την Ψωμολαδέα, θα πιούν καφέ στο Μπότζιο και κοκτέιλ στο Αραχτοπωλείο…. Και είναι βέβαιο ότι θα περάσουν καλά, επειδή οι ντόπιοι κάτοικοι και επιχειρηματίες(απόγονοι εκείνων των λίγων ψαράδων, φίλων του παππού μου), έχουν φροντίσει ώστε να μην καταστραφεί η φυσική ομορφιά του χωριού. Για μένα ωστόσο, ο Αυλέμων, με ύψιλον ή με βήτα, είναι κάτι άλλο, μυστικιστικό σχεδόν. Είναι το χωριό του παππού μου του κυρ – Σταύρου, είναι το χωριό στο οποίο μεγάλωσα, κάνοντας μπάνιο με τους κουβάδες στο πηγάδι και φυλάγοντας τα τρόφιμα που δεν χαλούσαν στο «φανάρι». Το μεσημεριανό μας ήταν κάθε μέρα ψάρια πρώτης διαλογής, από αστακούς μέχρι συναγρίδες, λιθρίνια και φαγγριά, που έπιανε ο παππούς στα δίχτυα και τα παραγάδια του, και η σαλάτα μας φασολάκια μαυρομάτικα από την μπαμπακία. Είναι και πολλά άλλα που κάποτε προσπάθησα να χωρέσω σ ένα από τα πρώτα βιβλία μου,      το Νησί της Ουτοπίας, εκδόσεις Λιβάνη. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Η Γιώτα Εφραιμίδου απαθανάτισε με το φωτογραφικό φακό κάποια από τα σημεία του χωριού. Θα μπορούσα να σας πω ότι εκεί κάποτε έπεσα με το ποδήλατο και χρειάστηκαν ράμματα στο γόνατο, που πρόχειρα έκανε ένας χειρούργος που παραθέριζε στον Αυλέμωνα. Η πιο πέρα, είχα λιώσει τα παπούτσια μου, χορεύοντας τα βράδια πεντοζάλια, χανιώτικο και τσιριγώτικο, υπό τους ήχους του βιολιού του Πίτσικα. Είναι πολύ μεγάλη η λίστα. Θα κλείσω όμως με μια εικόνα. Ένα δωδεκάχρονο κοριτσάκι, κάθε βράδυ πριν κοιμηθεί, κάθεται στο μπαλκόνι του σπιτιού ( που σήμερα είναι το Αραχτοπωλείο) και κοιτάει τα άστρα. Δεν υπάρχει ηλεκτρικό και το φως τους στον κατάμαυρο είναι έντονο. Εκεί είναι που έκανα τα μεγαλύτερα όνειρα. Δεν έχει σημασία αν πραγματοποιήθηκαν ή όχι. Άλλωστε τα Κύθηρα είναι ένα από τα Νησιά της Ουτοπίας. Ένας ου – τόπος δηλαδή. Αυτό που δεν υπάρχει. Εξ ου και ο στίχος «τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε, εχάσαμε το πλοίο της γραμμής»…. Πριν από τον Γιώργο Κατσαρό, που το έγραψε αποκλεισμένος λόγο καιρού, στη Νεάπολη απέναντι, το είχαν γράψει και οι Γάλλοι ρομαντικοί. Την ουτοπία δύσκολα τη συναντάς. Στα Κύθηρα και τον Αυλέμωνα, ακόμη και σήμερα την αχνοβλέπεις!

*Το νησί της ουτοπίας είναι ο τίτλος του δεύτερου βιβλίου της που κυκλοφόρησε το 2009 από τις Εκδόσεις Λιβάνη