Το όρος Ταμπόρα είχε έναν αντίκτυπο που άλλαξε την πορεία της ιστορίας. Το 1815, το ηφαίστειο στην Ινδονησία εξερράγη με τη μεγαλύτερη δύναμη που έχει καταγραφεί ποτέ, απελευθερώνοντας ένα τεράστιο σύννεφο μικροσκοπικών σωματιδίων που σκέπασαν τον ήλιο, προκάλεσαν πτώση της θερμοκρασίας του πλανήτη και αναστάτωσαν την κανονικότητα της Γης.
Η καταστροφή που ακολούθησε ονομάστηκε «έτος χωρίς καλοκαίρι». Οι θερμοκρασίες έπεσαν παγκοσμίως, οι καλλιέργειες καταστράφηκαν, οι άνθρωποι βίωσαν λιμό, μια επιδημία χολέρας εξαπλώθηκε, και χιλιάδες ζωές χάθηκαν. Η δύναμη της έκρηξης ήταν 52.000 φορές μεγαλύτερη από την ατομική βόμβα της Χιροσίμα.
Παρά το γεγονός ότι από τότε έχουν εκραγεί κι άλλα ηφαίστεια, το Ταμπόρα παραμένει η πιο καταστροφική ηφαιστειακή έκρηξη στην ιστορία. Πάνω από δύο αιώνες αργότερα, οι επιστήμονες εκφράζουν ανησυχίες ότι μια παρόμοια έκρηξη μπορεί να συμβεί ξανά.
Η πιθανότητα δεν είναι ερώτημα “αν”, αλλά “πότε”, σύμφωνα με τον Μάρκους Στόφελ, καθηγητή κλιματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Οι γεωλογικές μελέτες δείχνουν πιθανότητα 1 στις 6 για μια μαζική ηφαιστειακή έκρηξη μέσα σε αυτόν τον αιώνα, κάτι που αυτή τη φορά θα συμβεί σε έναν κόσμο πιο πυκνοκατοικημένο και επηρεασμένο από την κλιματική κρίση.
Ο ρόλος του διοξειδίου του θείου
Τα ηφαίστεια, ενώ συμβάλλουν στη δημιουργία γης και ατμόσφαιρας, επηρεάζουν επίσης το κλίμα. Οι εκρήξεις απελευθερώνουν λάβα, τέφρα και αέρια, όπως το διοξείδιο του άνθρακα. Ωστόσο, το διοξείδιο του θείου είναι αυτό που ανησυχεί τους επιστήμονες, καθώς φτάνοντας στη στρατόσφαιρα, δημιουργεί αερολύματα που αντανακλούν το ηλιακό φως και προκαλούν ψύξη της Γης.
Περιορισμένα δεδομένα
Για σύγχρονες εκρήξεις, δορυφορικά δεδομένα παρέχουν πληροφορίες για την ποσότητα διοξειδίου του θείου που απελευθερώνεται. Ωστόσο, για παλαιότερες εκρήξεις, οι επιστήμονες βασίζονται σε πυρήνες πάγου και δακτυλίους δέντρων για να ανασυνθέσουν το παρελθόν. Τέτοια δεδομένα δείχνουν ότι μαζικές εκρήξεις μπορούν να ψύξουν τον πλανήτη κατά 1 έως 1,5 βαθμούς Κελσίου.
Ένας κόσμος σε κίνδυνο
Η επόμενη μαζική έκρηξη θα συμβεί σε έναν κόσμο που ήδη αντιμετωπίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Αυτό μπορεί να επιδεινώσει τις συνέπειες, καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες αλλάζουν τον τρόπο διάχυσης των σωματιδίων αερολύματος και επηρεάζουν την ψύξη. Ταυτόχρονα, η κλιματική αλλαγή μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα των εκρήξεων λόγω της τήξης των πάγων και των αυξημένων βροχοπτώσεων.
Προετοιμασία για το αναπόφευκτο
Παρά το γεγονός ότι οι μαζικές εκρήξεις δεν μπορούν να αποτραπούν, οι επιστήμονες τονίζουν τη σημασία της προετοιμασίας. Από την εκκένωση περιοχών έως την εξασφάλιση επισιτιστικής ασφάλειας, οι διεθνείς κοινότητες πρέπει να είναι έτοιμες για τις πιθανές επιπτώσεις. Ενώ ο κίνδυνος μπορεί να φαίνεται μακρινός, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο κόσμος παραμένει ευάλωτος μπροστά σε μια τέτοια καταστροφή.
