του Δημήτρη Καλαντζή
Μονόδρομος για καλύτερη υγεία, ευεξία, λειτουργικότητα του σώματός μας και ομορφιά είναι η γυμναστική. Μόνοι αντίπαλοί της είναι το «από Δευτέρα» και το «πού να τρέχω τώρα». Ειδικά όμως για το δεύτερο, δεν υπάρχει πια δικαιολογία. Η ψηφιακή προσωπική προπόνηση, που δημιούργησε και στην Ελλάδα ο καθηγητής φυσικής αγωγής Βασίλης Ματσάγγος, βρίσκεται εδώ για να γυμναστούμε όποια ώρα θέλουμε και σε όποιον χώρο μπορούμε με την εφαρμογή «Athlos». Πώς λειτουργεί; Ο Βασίλης Ματσάγγος μιλά στο utopia.zone σχετικά και «σπάει μύθους» για την άθληση, τη διατροφή και το αδυνάτισμα.
- Βασίλη, τι είναι η ψηφιακή προσωπική προπόνηση;
Είναι η γέφυρα μεταξύ της προπόνησης με τη φυσική παρουσία προσωπικού επαγγελματία γυμναστή και της προσπάθειας που κάνει κάποιο άτομο μόνο του να αντιγράψει ασκήσεις που είδε στο youtube. Αυτό το χάσμα προσπαθούμε να γεφυρώσουμε από το 2017 που φτιάξαμε την εφαρμογή μας. Είναι ένα παγκόσμιο ζητούμενο στον χώρο της εκγύμνασης διότι, κακά τα ψέματα, δεν μπορούν όλα τα άτομα να διαθέτουν τα χρήματα για προσωπικό γυμναστή. Από την άλλη μεριά όμως, κάθε άτομο χρειάζεται εξατομικευμένο πρόγραμμα βάση των αναγκών και των επιθυμιών του. Με την ψηφιακή προσωπική προπόνηση, έναντι πολύ λίγων χρημάτων, έχει μία λεπτομερή και εξατομικευμένη καθοδήγηση για να πετύχει τα αποτελέσματα που θέλει και να κάνει την προπόνηση του στον χώρο που θέλει και την ώρα που θέλει.
- Πρακτικά πώς λειτουργεί; Και, μπορεί να αντικαταστήσει τη δουλειά των προσωπικών γυμναστών;
Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προπόνηση με τον / την επαγγελματία γυμναστή – τρια. Δεν μπορεί να δώσει την ενθάρρυνση και δεν μπορεί να σε διορθώσει την ώρα που κάνεις την άσκηση. Όμως, πίσω από την εφαρμογή έχει αναπτυχθεί ένας πολύ μεγάλος όγκος και ποικιλία προγραμμάτων και κανόνων – έχω περάσει όλη την επαγγελματική μου γνώση σε έναν αλγόριθμο – με αποτέλεσμα το κάθε άτομο να έχει χιλιάδες επιλογές, ανάλογα με τις παραμέτρους που βάζει. Για παράδειγμα, με βάση την ηλικία του. Υπάρχουν προγράμματα που απευθύνονται σε μικρές ηλικίες και κάποια που φτάνουν σε πολύ ώριμους ανθρώπους. Όλα τα προγράμματα όμως απευθύνονται σε υγιή άτομα. Θα ήταν λάθος για ένα άτομο που αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας να ξεκινήσει γυμναστική χωρίς τις συμβουλές γιατρού και χωρίς τη βοήθεια επαγγελματία προσωπικού γυμναστή.
- Είπες κι εσύ ότι η ψηφιακή προπόνηση δεν μπορεί να «διορθώσει» κάποιο άτομο που δεν εκτελεί σωστά την άσκηση. Ποια λύση δίνεις σε αυτό;
Δημιούργησα μία «βιβλιοθήκη» με πάνω από 250 ασκήσεις. Εκτελώ εγώ την άσκηση, δείχνω τη σωστή τεχνική και δίνω συγκεκριμένες συμβουλές. Η κατάκτηση των σωστών τεχνικών είναι μία μακροχρόνια διαδικασία. Ακόμα και στα προσωπικά φυσικά μαθήματα, οι ασκούμενοι θέλουν ένα χρόνο για να κατακτήσουν τις σωστές τεχνικές. Θέλω να πιστεύω ότι με τις γνώσεις και την πείρα μου έχω καταφέρει να φτιάξω ιδιαίτερα εύληπτα και χρήσιμα βίντεο και να δίνω τα κατάλληλα tips. Να επαναλάβω ότι το ιδανικό θα ήταν κάθε άτομο να είχε τον προσωπικό του γυμναστή με φυσική παρουσία. Αλλά δεν έχουν όλα τα άτομα τη δυνατότητα και κάποια δεν θέλουν να γυμνάζονται ανάμεσα σε κόσμο στα γυμναστήρια. Εκεί έρχεται η ψηφιακή εκγύμναση να τους δώσει τη διέξοδο. Υπάρχουν και άτομα που ξεκίνησαν από την ψηφιακή προπόνηση, αισθάνθηκαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση με το σώμα τους και τις δυνατότητές τους, και συνέχισαν μετά με κάποιο άθλημα.
- Έχω παρακολουθήσει κάποια ψηφιακά προγράμματα προπόνησης από το εξωτερικό ή μάλλον έχω προσπαθήσει να τα παρακολουθήσω αλλά δεν τα κατάφερα γιατί οι ασκήσεις παρουσιάζονται πάρα πολύ γρήγορα.
Ακριβώς αυτό στοχεύουμε να αντιμετωπίσουμε με την αναβάθμιση της δικής μας εφαρμογής. Να πηγαίνουμε από την αρχή μέχρι το τέλος της προπόνησης βήμα βήμα. Κάθε άσκηση θα έχει την οντότητά της. Δεν είναι ένα βίντεο 45 λεπτών streaming που να καλώ τους ασκούμενος: «ακολούθησε το μαζί μου», όπως έκαναν τα παλιά DVD γυμναστικής. Ξεκινά με το ζέσταμά σου. Δίνει εναλλακτικούς τρόπους ζεστάματος, ισομετρικές ασκήσεις, με το βάρος του σώματος, διατάσεις κ.α. και έχεις τη δυνατότητα να αντικαταστήσεις κάθε άσκηση. Εάν μία άσκηση δεν σου αρέσει, κάνεις ένα swipe και επιλέγεις εναλλακτικές, πιο εύκολες ή πιο δύσκολες, με εξοπλισμό ή χωρίς. Κάθε άσκηση έχει το info κείμενό της, τεχνικές αναπνοής, ποιους μύες ενεργοποιεί και έξτρα επεξηγηματικό βίντεο.
- Με τη φυσική προσωπική προπόνηση αναπτύσσεις μία σχέση με τον / την γυμναστή -τρια και έχεις ενθάρρυνση, παρακίνηση να συνεχίσεις. Ψηφιακά, πώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;
Η απόφαση να μπεις στην άσκηση είναι από μόνο της ένα πολύ μεγάλο βήμα και μία πρόκληση μέχρι να γίνει συνήθεια. Μία ψηφιακή εφαρμογή μπορεί μέσα από διαρκείς ενημερώσεις και μηνύματα του είδους «πού είσαι;», «Δεν έκανες σήμερα προπόνηση» ή επιβραβεύσεις «Μπράβο, έκανες 5 προπονήσεις, έκανες 10 προπονήσεις κλπ» να σε κάνει να νιώσεις ότι ανήκεις σε κάποια κοινότητα. Ταυτόχρονα, η εφαρμογή είναι συνδεδεμένη με τον Βασίλη. Ο Βασίλης έχει ενεργή παρουσία στα social media. Μπορείς να τον παρακολουθείς, να του στέλνεις μηνύματα, τον βλέπεις και δημόσια να δείχνει ασκήσεις – δεν είναι «μηχανή», δεν είναι ψυχρό ψηφιακό δημιούργημα. Με την αναβάθμιση της εφαρμογής θα παρέχουμε ακόμα διαγράμματα, την εξέλιξη κάθε ατόμου με τα στοιχεία που θα μας δίνει. Σχεδιάζουμε να αυξήσουμε έτσι τη «δέσμευση» και τα κίνητρα σε κάθε άτομο να συνεχίσει.
- Από την εμπειρία σου Βασίλη, για ποιόν λόγο μπαίνει ένα άτομο σε πρόγραμμα συστηματικής γυμναστικής; Είναι θέμα υγείας, ομορφιάς, ευεξίας;
Είναι πολλά τα κίνητρα και όσο πιο πολλά έχεις, τόσο πιο πιθανό είναι να δεσμευτείς με τη γυμναστική. Το σημαντικότερο για εμένα είναι η πρόληψη – όπως έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες «η άσκηση είναι φάρμακο». Όσο πιο πολύ φροντίζεις την κατάσταση του σώματός σου, τόσο απομακρύνεις την πιθανότητα να παρουσιαστεί κάποια πάθηση, είτε μυοσκελετική, είτε άλλη. Η «ναυαρχίδα» λοιπόν των κινήτρων είναι η υγεία και η πρόληψη των παθήσεων. Το δεύτερο κίνητρο είναι η λειτουργικότητα και η ποιότητα ζωής. Με την άσκηση έχεις καλύτερη ποιότητα ζωής γιατί ενεργοποιείς το σώμα σου και μπορείς να ανταπεξέλθεις σε κάθε καθημερινή δραστηριότητα και πρόκληση. Ακολουθεί η εικόνα σου. Ζούμε στην εποχή της εικόνας, των social media. Πολλοί νέοι άνθρωποι έχουν πρότυπα με βάση την εικόνα κάποιου ή κάποιας. Δεν είναι κακό όταν γίνεται με μέτρο. Είναι ένα θεμιτό κίνητρο για να μπεις στον χώρο της άθλησης. Ένα άλλος λόγος είναι για να γίνεις πηγή έμπνευσης για τους γύρω του. Τι εννοώ; Ένας πατέρας ή μία μητέρα που κάθεται όλη τη μέρα σε έναν υπολογιστή με το τσιγάρο στο ένα χέρι και το σνακ στο άλλο, τι μήνυμα μπορεί να δώσει στο παιδί του-της; Οι πράξεις παρακινούν και εμπνέουν και όχι τα λόγια. Για τα νεότερα άτομα, όταν οι φίλοι κάποιου βλέπουν ότι αυτός που γυμνάζεται απολαμβάνει τα αποτελέσματα της άσκησης, δεν θα «ζηλέψουν»; Δεν θα πουν: κοίτα τι μεγάλη αλλαγή κατάφερε!
- Πάλι από την εμπειρία σου, από τα άτομα που θα ξεκινήσουν ένα πρόγραμμα γυμναστικής, τι ποσοστό θα συνεχίσει;
Λιγότερα από τα μισά άτομα θα το κάνουν τρόπο ζωή. Το μυαλό και το σώμα μας έχει μία τάση στην αρχή να μας αποτρέπει. Δεν θέλει να ζορίζεται, δεν θέλει να ξεβολεύεται. Εάν καταφέρουμε να υπερβούμε αυτή την αρχική απροθυμία, μπούμε σε ένα πρόγραμμα και προοδευτικά αρχίσουμε να απολαμβάνουμε τα ευεργετικά αποτελέσματα της άσκησης, θα κερδίσουμε το στοίχημα. Θα δούμε την αρχική απροθυμία να μετατρέπεται σε τρόπο ζωής διότι θα βιώνουμε τον καλύτερο εαυτό μας. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας για να μπεις στην άσκηση είναι και η απομυθοποίηση κάποιων πραγμάτων. Η άσκηση δεν είναι πρωταθλητισμός. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταπονείς στα άκρα το σώμα σου. Δεν χρειάζεται να σου βγαίνει η γλώσσα, να εξαντλείς όλες τις δυνάμεις σου. Δεν ανταγωνίζεσαι με κάποιον παρά μόνο με τον παλιό εαυτό σου.
- Για όσα άτομα απογοητεύονται εύκολα, υπάρχει κάποιο πρόγραμμα που να τους κάνει να δουν αποτελέσματα στο σώμα τους πολύ γρήγορα; Μέσα σε δυο εβδομάδες, για παράδειγμα;
(Γέλια) Όχι, δεν υπάρχει. Η άσκηση είναι τρόπος ζωής και οι άνθρωποι δεν πρέπει να επηρεάζονται από διαφημίσεις και τακτικές μάρκετινγκ που υπόσχονται απίθανα πράγματα. Ακόμα κι εγώ, που γυμνάζομαι μια ζωή, εάν σταματήσω για δύο μήνες, το σώμα μου θα αντιδράσει, θα χάσει τη φόρμα του. Οι άνθρωποι που γυμνάζονται περιοδικά, πχ πριν τις διακοπές, δεν μπορούν να περιμένουν τη φυσική κατάσταση που θα είχαν εάν γυμνάζονταν συστηματικά. Επίσης το σώμα παθαίνει σοκ όταν το βάζεις απότομα σε ένα επίπονο πρόγραμμα γυμναστικής. Πρέπει πάντα να ακούμε το σώμα μας και τα μηνύματα που στέλνει. Στόχος μας δεν πρέπει να είναι να είναι να γίνουμε σε 10 μέρες σαν έναν άνθρωπο που γυμνάζεται δέκα χρόνια αλλά να γινόμαστε κάθε ημέρα λίγο καλύτερα από όσο είμαστε χθες.
- Γυναίκες ή άνδρες είναι οι καλύτεροι ασκούμενοι; Σε συστηματικότητα, προσήλωση, πειθαρχία…
Δεν τίθεται θέμα φύλου. Είναι θέμα ανθρώπου. Πραγματικά οι γυναίκες έχουν μεγάλη συνέπεια αλλά και οι άντρες, όταν βρουν τα κίνητρο για να βάλουν την άσκηση στη ζωή τους, δεν εγκαταλείπουν με τίποτα. Το περιβάλλον είναι συνήθως αυτό που μας αποθαρρύνει. Το έντονο καθημερινό στρες σε κάνει να αποφεύγεις τις δραστηριότητες εκτός δουλειάς. Θέλεις να ξεφύγεις από όλα, να χαλαρώσεις. Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις ότι ο καλύτερος τρόπος για να αποφορτιστείς είναι να έρθεις σε επαφή με το σώμα σου μέσω της άσκησης.
- Μπορεί μία δυνατή προπόνηση να αντισταθμίσει την κακή διατροφή; Δηλαδή μπορείς να τρως πίτσες και σουβλάκια και να είσαι καλά με το σώμα σου από τη γυμναστική;
Είναι ένας μύθος. Η φροντίδα του σώματος περνά και μέσα από τη διατροφή. Το τρίπτυχο για την ισορροπία είναι άσκηση, καλή διατροφή και πνευματική, ψυχική φροντίδα. Όσες ώρες κι αν γυμναστώ, εάν δεν βάλω καλά «καύσιμα» στον οργανισμό μου, δεν πρόκειται να έχω το αποτέλεσμα που θέλω και κινδυνεύω να εμφανίσω σύνδρομο κόπωσης που μπορεί να οδηγήσει και στην εγκατάλειψη της άσκησης. Προσοχή όμως. Το να κάνεις διατροφή δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να ξεχάσεις το γευστικό φαγητό και να ζυγίζεις τα γραμμάρια του ρυζιού και του κοτόπουλου. Απολαμβάνουμε τα πάντα με μέτρο. Φυσικά, εάν θέλουμε να χάσουμε βάρος, θα πρέπει να σταματήσουμε τα γλυκά.
- Δηλαδή θα το φάμε το κομμάτι της πίτσας;
Και βέβαια. Εάν κάνουμε καλή διατροφή και γυμναζόμαστε, το σώμα μας δεν θα σπεύσει να αποθηκεύσει το λιπαρό φαγητό σε πάχος. Θα το κάνει ενέργεια γιατί έχει μάθει να λειτουργεί έτσι.
- Έχεις κάνει πολύ ενδιαφέροντα βίντεο στα social με «σπάσιμο μύθων». Μία γυναίκα που κάνει βάρη, για παράδειγμα, λες ότι ΔΕΝ θα γίνει «φουσκωτή»…
Άνδρας και γυναίκα έχουν τις ίδιες ορμόνες αλλά σε διαφορετικές αναλογίες. Οι άνδρες περισσότερη τεστοστερόνη και οι γυναίκες περισσότερα οιστρογόνα. Η ορμόνη που είναι υπεύθυνη για την μυϊκή μάζα είναι η τεστοστερόνη, άρα η γυναίκα από την φύση της δεν έχει την προδιάθεση να «φουσκώσουν» οι μύες της από την ενδυνάμωση. Αλλά και οι άντρες, για να αυξήσουν τον όγκο τους θα πρέπει να κάνουν υπερτροφία και συγκεκριμένο πρόγραμμα προπόνησης. Μία γυναίκα είναι ακόμα πιο δύσκολο να πετύχει την αύξηση του όγκου της, ακόμα και όταν είναι επιλογή της.
- Οπότε το στερεότυπο ότι οι γυναίκες κάνουν αερόβια άσκηση και οι άνδρες βάρη είναι τελείως ξεπερασμένο;
Τελείως. Αντίθετα, η προπόνηση ενδυνάμωσης είναι απαραίτητη για τη γυναίκα ώστε να προλάβει, καθώς μεγαλώνει, προβλήματα σε σχέση με εμμηνόπαυση, οστεοπενία κ.α. Έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμα και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας έχουν καταφέρει να σταματήσουν συμπτώματα οστεοαρθρίτιδας με την ενδυνάμωση.
- Αερόβια ή βάρη για αδυνάτισμα;
Άλλος ένας μεγάλος μύθος. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι για να χάσουν κιλά, θα πρέπει να ξεκινήσουν τρέξιμο. Μπορεί το τρέξιμο να καίει μεγαλύτερο αριθμό θερμίδων από τα βάρη αλλά δεν έχει τα ίδια οφέλη. Η αερόβια άσκηση έχει οφέλη στο καρδιο-αναπνευστικό μας σύστημα, αλλά δεν βελτιώνει το μυοσκελετικό μας σύστημα και δεν αυξάνει τη μυϊκή μας μάζα, ώστε να αυξηθεί ο μεταβολισμός μας και να κάνουμε μεγαλύτερες καύσεις ακόμα και σε ηρεμία. Όταν θέλει ένα άτομο να αδυνατίσει, θα πρέπει πρώτα από όλα να κοιτάξει στην κουζίνα του. Θα πρέπει οι θερμίδες που προσλαμβάνει μέσα στην ημέρα να είναι λιγότερες από αυτές που καταναλώνει. Να δημιουργείται ένα θερμιδικό έλλειμα, το οποίο ο οργανισμός θα αναπληρώσει, παίρνοντας από το λίπος μας για να κάνει τις λειτουργίες του. Άρα η μείωση του βάρους ενός προσώπου είναι θέμα διατροφής κατά 70-80%. Επικουρικά έρχονται οι αερόβιες ασκήσεις και – περισσότερο – οι ασκήσεις ενδυνάμωσης.
- Επιμένοντας σε ειδικές ασκήσεις, για την κοιλιά ή τους γλουτούς, μπορεί ένα άτομο να πετύχει τοπικό αδυνάτισμα;
Όχι, πρόκειται για μύθο. Όσες ασκήσεις για κοιλιακούς και να κάνεις, εάν δεν προσέξεις τη διατροφή σου ώστε να μειωθεί το υποδόριο λίπος, δεν θα εμφανιστούν οι μύες που θα ήθελες. Κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να επηρεάσει λίγο την περιοχή που δουλεύεις, αλλά είναι πολύ σύνηθες να κάνεις κοιλιακούς και τελικά να χάνεις από τα… χέρια. Για την κοιλιά, που απασχολεί πάρα πολύ κόσμο, χρειάζεται ένας καλύτερος τρόπος ζωής.
- Άσκηση μόνο του κάθε άτομο ή μαζί με φίλο φίλη;
Υπάρχουν άτομα που έχουν ανάγκη από την παρότρυνση ενός φιλικού προσώπου για να έχουν παρέα στη γυμναστική. Εγώ θα συνιστούσα μόνος ή μόνη ώστε να έχεις τον πλήρη έλεγχο της συνέπειας και της εξέλιξης σου.
- Πόνος ή πιάσιμο μετά την προπόνηση. Είναι δείγμα ότι γυμνάστηκα καλά;
Κι αυτή είναι μία παρωχημένη αντίληψη. Δεν χρειάζεται ούτε να νιώθεις εξάντληση, ούτε να πονάει όλο σου το σώμα για ημέρες ώστε να πεις ότι, ναι, προπονήθηκα καλά. Ο πόνος είναι ένδειξη ότι το έχεις παρακάνει. Το ζητούμενο είναι την επόμενη ημέρα να νιώθουμε ότι απλά έχουμε κάνει γυμναστική και όχι να μην μπορούμε να κουνηθούμε. Θέλουμε να νιώθουμε ευεξία και όχι να είμαστε ράκος.
- Να κλείσουμε την κουβέντα μας με τις αλλαγές που ετοιμάζεις στο Athlos, την ψηφιακή εφαρμογή της προσωπικής προπόνησης.
Θα την κάνουμε πιο εύχρηστη ώστε να μπορεί κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από ψηφιακές δεξιότητες, να βρίσκει την προπόνηση της επιλογής του, να μπορεί να αλλάζει τις παραμέτρους, θα βρίσκει συμβουλές διατροφής και συμβουλές υγείας από τον φυσίατρο της ομάδας μας, Χάρη Βαλσαμίδη. Θα αυξήσουμε το κίνητρο του χρήστη για να μείνει προσηλωμένος στην άσκηση και θα μπορεί να καταγράφει τις επιδόσεις του στην ενδυνάμωση και τους παλμούς, ώστε να λέει: μέσα σε αυτές τις εβδομάδες έχω κάψει τόσες θερμίδες, έχω αυτή την εξέλιξη, άρα έχω πρόοδο. Επίσης θα προσθέσουμε τσατ ώστε να δημιουργηθεί η αίσθηση της κοινότητας και του ευχάριστου κλίματος.
- Εύχομαι καλή επιτυχία και ευχαριστώ για τη συζήτηση.
Κι εγώ ευχαριστώ και ελπίζω να παρακινήσουμε κάποια άτομα να βάλουν τη γυμναστική στη ζωή τους. Με οποιονδήποτε τρόπο επιλέξουν εκείνα.
