Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας, οι γονείς παρατηρούν πως τα παιδιά τους γίνονται πιο ανήσυχα. Οι αιτίες μπορεί να είναι αρκετές. Μία από αυτές είναι το άγχος αποχωρισμού, το οποίο παρατηρείται συνήθως από τον 8ο μήνα ζωής και έπειτα.
Τι είναι το άγχος αποχωρισμού
Πρόκειται για ένα αναπτυξιακό στάδιο, κατά το οποίο το βρέφος ή το νήπιο εκδηλώνει άγχος και ανασφάλεια, όταν απομακρύνεται ο κύριος φροντιστής του, ο οποίος συνήθως είναι η μητέρα ή ο πατέρας. Αυτό συμβαίνει, διότι το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως το ίδιο και το άλλο άτομο, η μητέρα για παράδειγμα, είναι δύο διαφορετικές οντότητες.
Μέχρι περίπου τους εννέα μήνες, το βρέφος πιστεύει πως η μητέρα είναι προέκταση του σώματός του. Η σκέψη πως πλέον απομακρύνεται από το πρόσωπο αυτό, δημιουργεί δυσαρέσκεια, κάτι που εκδηλώνεται ως έντονη ανησυχία και κλάμα. Ενίοτε, διαταράσσεται και ο ύπνος του. Ωστόσο, οι αντιδράσεις αυτές είναι φυσιολογικές και επιβεβαιώνουν πως το βρέφος έχει προσκολληθεί υγιώς στους γονείς του, με αποτέλεσμα να νιώθει ασφαλές κοντά τους.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως το άγχος αποχωρισμού, εκτός από φυσιολογικό, είναι και λειτουργικό. Αυτό σημαίνει πως, βοηθά το βρέφος να επιβιώσει σε συνθήκες που γι’ αυτό θεωρούνται επικίνδυνες. Για παράδειγμα, η συνθήκη κατά την οποία το βρέφος πρέπει να μείνει, έστω και για λίγο, μακριά από τη μητέρα του ή τον κύριο φροντιστή του, για εκείνο ερμηνεύεται ως επικίνδυνη. Ως εκ τούτου, η αντίδρασή του συνιστά τον μοναδικό τρόπο που έχει για να προφυλαχθεί και να ζητήσει βοήθεια από τους γονείς του ή τους οικείους του, ώστε να νιώσει και πάλι ασφαλές.
Πόσο διαρκεί;
Η διάρκεια του συγκεκριμένου αναπτυξιακού σταδίου δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Όπως ήδη αναφέρθηκε, ξεκινά τον 8ο ή 9ο μήνα, ενώ υπάρχει και μια δεύτερη φάση, η οποία κλιμακώνεται περίπου στον 18ο μήνα ζωής. Εντούτοις, η διάρκεια του άγχους αποχωρισμού διαφοροποιείται από παιδί σε παιδί. Αυτό σημαίνει πως σε κάποια βρέφη μπορεί να διαρκεί κάποιους μήνες, ενώ άλλα να τα ακολουθεί μέχρι και τη νηπιακή τους ηλικία. Ακόμη, είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς πως το άγχος αποχωρισμού μπορεί να επανέλθει, δεδομένης της αλλαγής ορισμένων συνθηκών. Ένα τέτοιο παράδειγμα συνιστά ο αποθηλασμός, το διαζύγιο ή ο ερχομός ενός νέου μέλους στην οικογένεια.
Πώς να διαχειριστείτε το άγχος αποχωρισμού
Καταρχάς, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε πως η ανησυχία του βρέφους ή του νηπίου δεν προέρχεται από κάποια άλλη δυσκολία ή αλλαγή. Εάν πρόκειται για βρέφος, μιλήστε με τον/την παιδίατρό σας, ώστε να σιγουρευτείτε πως την ίδια περίοδο δεν αρχίζει η οδοντοφυΐα ή δεν υφίσταται κάποια άλλη συνθήκη που να το κάνει να νιώθει πόνο ή ανασφάλεια. Εάν πάλι πρόκειται για νήπιο, ελέγξτε εάν υπάρχει κάποια αλλαγή ή δυσκολία στην καθημερινότητά του.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αντιμετωπίζετε τις αντιδράσεις του παιδιού με ψυχραιμία. Εάν είστε η μητέρα, ο πατέρας ή ο κύριος φροντιστής, φροντίστε – όσο γίνεται – να μην φεύγετε την ώρα που πρέπει να το ταΐσετε ή να το κοιμίσετε. Ωφέλιμο είναι, οποιαδήποτε αλλαγή να γίνεται σταδιακά, ώστε το βρέφος και το παιδί να έχουν τον χρόνο να προσαρμοστούν ομαλά στις νέες συνθήκες.
