Τι πιο όμορφο από ένα υγιές παιδικό χαμόγελο; Που όμως προϋποθέτει φροντίδα και πρόληψη από τους γονείς, αλλά και σωστή καθοδήγηση των πιτσιρικιών. Δε μιλάμε για κάτι δύσκολο, πρόκειται για μια σειρά από απλές συμβουλές, που εύκολα μπορούν να γίνουν μέρος της οικογενειακής καθημερινότητας, χρήσιμες για να έχουν τα παιδιά καλή στοματική υγεία και ένα όμορφο χαμόγελο για μια ζωή!
Η πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο
Είναι καλό η πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο να γίνει εντός έξι μηνών μετά την εμφάνιση του πρώτου δοντιού, αλλά όχι αργότερα από τα πρώτα γενέθλια του παιδιού. Αν και αυτό μπορεί να σας φαίνεται νωρίς, η πρόληψη είναι το κλειδί για την υγεία των δοντιών, καθώς τα νεογιλά δόντια είναι σημαντικά για τα παιδάκια, προκειμένου να μασούν σωστά την τροφή, να μιλούν ορθά και να έχουν ένα αισθητικό χαμόγελο. Επιπλέον διατηρούν τον χώρο στην παιδική γνάθο για την ανατολή των μόνιμων δοντιών στη σωστή θέση, προλαμβάνοντας με αυτόν τον τρόπο ορθοδοντικά προβλήματα.
Κατά την πρώτη επίσκεψη λοιπόν, ο οδοντίατρος θα:
- εξετάσει την ανάπτυξη, την υγιεινή του στόματος, τυχόν οδοντικούς τραυματισμούς, κοιλότητες ή άλλα προβλήματα
- καθορίσει τον κίνδυνο το παιδί να αναπτύξει τερηδόνα
- καθαρίσει τα δόντια και θα υποδείξει οδηγίες για την καθημερινή φροντίδα
- αξιολογήσει την ανάγκη του παιδιού για φθόριο
- εξετάσει διατροφικές συνήθειες που μπορεί να οδηγήσουν σε τερηδόνα των δοντιών
- εξετάσει ην οδοντοφυΐα, τη χρήση πιπίλας, ή πιπίλισμα δακτύλου.
Η πρώτη επίσκεψη θα περιλαμβάνει επίσης συμβουλές στοματικής υγιεινής και εξοικείωση του παιδιού με τον οδοντίατρο. Η έγκαιρη επίσκεψη του παιδιού σας πριν δημιουργηθούν οδοντιατρικά προβλήματα τα οποία θα χρειάζονται θεραπεία, θα οδηγήσει στην καλή εμπειρία του παιδιού και σε μια σχέση εμπιστοσύνης με τον οδοντίατρο. Έχετε υπόψη σας ότι, η οδοντική τερηδόνα (σάπιο δόντι) μπορεί να εμφανιστεί από την ηλικία των 12-13 μηνών και να καταστρέψει τα δόντια ολοσχερώς.
Τακτική επίσκεψη στον οδοντίατρο: Επισκέπτεστε τον οδοντίατρο σας κάθε έξι μήνες. Αυτός θα εξετάσει τα δόντια του παιδιού σας κλινικά, αλλά και ακτινογραφικά. Πολλές φορές οι τερηδόνες βρίσκονται μεταξύ των δοντιών και δεν είναι ορατές με το μάτι. Μια καλή ακτινογραφία μπορεί να τις διαγνώσει.
Φθορίωση δοντιών: Κάθε έξι μήνες ξεκινώντας από 3-4 ετών μέχρι 18 ετών. Έχει αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της τερηδόνας. Ιδιαίτερα στους ασθενείς υψηλού κινδύνου για εμφάνιση τερηδόνας.
Εάν δείτε χαλασμένα δόντια στο παιδί σας μη σκεφτείτε «δεν πειράζει, θα τα αλλάξει». Τα παιδικά δόντια είναι πολύ σημαντικά. Χρησιμεύουν στη μάσηση, στην ομιλία, στην αισθητική, αλλά κυρίως στην καθοδήγηση της ανατολής των μονίμων δοντιών. Πρόωρη απώλεια νεογιλών λόγω τερηδόνας έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια χώρου, η οποία στη συνέχεια οδηγεί σε στράβωμα των μόνιμων δοντιών. Τα μπροστινά παιδικά δόντια αρχίζουν να αλλάζουν στην ηλικία των 6-7 ετών, αλλά τα πίσω δόντια αλλάζονται μεταξύ 11-13 ετών. Γι’ αυτόν το λόγο, εάν μια τερηδόνα ξεκινήσει στην ηλικία των 4-5 ετών, μέσα σε λίγους μήνες ή 1-2 χρόνια, η ίδια τερηδόνα μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πόνο ή απόστημα στο δόντι. Έρευνες έχουν δείξει ότι σοβαρές τερηδόνες στα δόντια παιδιών προκαλούν δυσφαγία στο παιδί και κατά συνέπεια μείωση της πρόσληψης τροφής, απώλεια βάρους, εκνευρισμό μέχρι και αϋπνίες.
Στραβά δόντια: Η ηλικία των επτά ετών θεωρείται ως η ιδανική ηλικία για την πρώτη εξέταση του παιδιού από τον ορθοδοντικό, όπως συστήνει η Αμερικάνικη Οδοντιατρική Ομοσπονδία και η Αμερικάνικη Εταιρεία Ορθοδοντικών.
Σε μικρές ηλικίες και κυρίως στην εφηβεία έχουμε τη μεγαλύτερη αύξηση του προσώπου. Η ορθοδοντική θεραπεία επηρεάζει θετικά το προφίλ σ’ ένα παιδί που αναπτύσσεται με σκελετικές ανωμαλίες. Αν αφήσουμε να ολοκληρωθεί η αύξηση των οστών του προσώπου, χωρίς να παρέμβουμε ορθοδοντικά, η διόρθωση των σκελετικών ανωμαλιών συνήθως θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Για τον λόγο αυτό, η θεραπεία από μικρή ηλικία μπορεί να γλιτώσει ταλαιπωρία, χρόνο και χρήμα. Η ορθοδοντική θεραπεία μπορεί να μειώσει την αρνητική συναισθηματική φόρτιση που έχει να κάνει με την αισθητική του προσώπου, ιδιαίτερα όταν το παιδί βρίσκεται στην ηλικία της ήβης.
Διατροφή από μπιμπερό – Ύπνος με μπιμπερό
Μόλις ανατείλουν τα δόντια μέσα από τα ούλα, μπορεί να εμφανιστεί και η τερηδόνα. Στα μικρά παιδάκια εμφανίζεται συχνά η τερηδόνα του μπιμπερό, λόγω της παρατεταμένης έκθεσης των παιδικών δοντιών σε υγρά που περιέχουν ζάχαρη όπως γάλα, χυμούς, ζαχαρόνερο. Ακόμα και το μητρικό γάλα περιέχει ζάχαρη. Η πολύωρη επαφή με τα δόντια των σακχάρων, τα οποία περιέχονται μέσα στο γάλα, το τσάι ή τον χυμό, οδηγεί στην αυξημένη παραγωγή οξέων, που προκαλούν μια από τις σοβαρότερες μορφές τερηδόνας, η οποία μπορεί να καταστρέψει τα δόντια μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, στη βρεφική κιόλας ηλικία.
Η τερηδόνα του μπιμπερό εμφανίζεται όταν το μωρό κοιμάται με το μπιμπερό ή όταν το μπουκάλι με το γάλα χρησιμοποιείται συνεχώς σαν μέσο για να ηρεμήσει το μωρό που κλαίει. Το γάλα παραμένει στα δόντια όλη τη νύχτα που το μωρό κοιμάται και προκαλεί τερηδόνα.
Το παιδί λοιπόν δεν πρέπει να κοιμάται θηλάζοντας μπιμπερό, το οποίο περιέχει γάλα, τσάι ή χυμό. Το μπιμπερό πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για λίγα λεπτά από το παιδί, για να πιει το γάλα ή το τσάι του, και όχι σαν ηρεμιστικό ή στη θέση της πιπίλας.
Θηλασμός πιπίλας ή δακτύλου
Το πιπίλισμα είναι μια φυσιολογική συνήθεια των νηπίων που τα κάνει να νιώθουν ασφαλή, ήρεμα και ευτυχισμένα. Επίσης τα ξεκουράζει και τα βοηθάει να κοιμηθούν. Η διάρκεια, η συχνότητα και η ένταση αυτής της συνήθειας καθορίζουν και το εάν θα δημιουργηθούν ορθοδοντικά προβλήματα (δηλαδή προβλήματα θέσης των δοντιών ή προβλήματα στην ανάπτυξη των γνάθων, π.χ. ανοικτή δήξη και σταυροειδή σύγκλειση). Ο θηλασμός πιπίλας ή δακτύλου πρέπει να σταματήσει μετά την ηλικία των δύο ετών. Εάν μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών δεν έχει σταματήσει, τότε ο ορθοδοντικός μπορεί να βοηθήσει τοποθετώντας ειδικό ορθοδοντικό μηχανισμό.
Βούρτσισμα – Οδοντικό νήμα
Μέχρι την ηλικία των οκτώ ετών, οι γονείς πρέπει να βουρτσίζουν τα δόντια των παιδιών. Το βούρτσισμα ξεκινάει από ενός έτους και μέχρι τα δύο ενδείκνυται η χρήση της παιδικής οδοντόβουρτσας μόνο με νερό. Από δύο ετών και μετά και σύμφωνα με τις οδηγίες του οδοντίατρου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ελάχιστη παιδική φθοριούχος οδοντόπαστα (μεγέθους μπιζελιού). Χρειάζεται βούρτσισμα πρωί μετά το πρόγευμα και βράδυ πριν τον ύπνο.
Όταν το παιδί γίνει τεσσάρων ετών, αρχίζει η χρήση του οδοντικού νήματος. Τα παιδιά συνήθως χρειάζονται βοήθεια μέχρι την ηλικία των οκτώ ετών. Το νήμα καθαρίζει τα δόντια στα ενδιάμεσα και προστατεύει από τις ενδιάμεσες τερηδόνες. Χρησιμοποιείται κάθε βράδυ πριν το βούρτσισμα.
Διατροφή*
Το παιδί πρέπει να μάθει να τρέφεται σωστά. Μια καλή διατροφή είναι απαραίτητη για τη σωστή ανάπτυξη του. Σχεδόν όλα τα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένου του γάλακτος ή λαχανικών, έχουν κάποιο είδος ζάχαρης, το οποίο μπορεί να προκαλέσει τερηδόνες («τρυπούλες») στα παιδικά δοντάκια. Για να ελέγξουν την ποσότητα της ζάχαρης που το παιδί καταναλώνει, καλό είναι οι γονείς πάντα να διαβάζουν τις ετικέτες των τροφίμων και να επιλέγουν τα τρόφιμα και τους χυμούς που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετα σάκχαρα. Επίσης, είναι προτιμότερο να δίνουν στο παιδί νερό παρά χυμούς ή αναψυκτικά, για την καλύτερη ενυδάτωση του.
Το παιδί πρέπει να τρώει έξι φορές την ημέρα, δηλαδή τρία κύρια γεύματα και τρία ενδιάμεσα. Καλό είναι να παραμείνουν έξω από το διαιτολόγιο του οι ζαχαρούχες τσίχλες, τα γλειφιτζούρια, τα φρουτάκια και τα πολλά τσιπς, καθώς πρόκειται για τροφές που περιέχουν αυξημένη ποσότητα ζάχαρης ή αμύλου και είναι κολλώδεις, με αποτέλεσμα να απομακρύνονται δύσκολα με την οδοντόβουρτσα και κατά συνέπεια είναι τερηδονογόνες. Γενικά, τα ζαχαρούχα ενδιάμεσα εάν είναι δυνατόν ας είναι περιορισμένα στη μία φορά την ημέρα. Προτιμότερο είναι σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα σάντουιτς, φρούτο ή γάλα. Οι διατροφολόγοι συνιστούν τα παιδιά να καταναλώνουν γλυκά αν είναι δυνατόν μία φορά την εβδομάδα.
Μια ισορροπημένη διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει:
- Φρούτα και λαχανικά. Συνδυασμός αυτών των δύο πρέπει να αποτελούν τη μισή ποσότητα φαγητού που το παιδί τρώει κάθε μέρα.
- Υδατάνθρακες. Τουλάχιστον το ήμισυ των υδατανθράκων τους πρέπει να είναι δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως πλιγούρι βρώμης, ψωμί ολικής αλέσεως και καφέ ρύζι.
- Γαλακτοκομικά. Χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή χωρίς λιπαρά.
- Άπαχες πρωτεΐνες. Πρωτεΐνες, όπως άπαχο βοδινό κρέας, πουλερικά χωρίς πέτσα και τα ψάρια. Επίσης αυγά, φασόλια, μπιζέλια και όσπρια.
*Tips σχετικά με τη διατροφή των παιδιών
- Μόνο φρέσκο ή μητρικό γάλα σε μπουκάλια. Όχι υγρά όπως ζαχαρόνερο, χυμοί ή αναψυκτικά.
- Τα βρέφη πρέπει να πίνουν όλο το γάλα τους από το μπιμπερό, πριν πάνε για ύπνο.
- Αν το παιδί χρησιμοποιεί πιπίλα, αυτή να μη βυθίζεται σε ζάχαρη, μέλι ή στο στόμα του γονέα, πριν δοθεί στο παιδί. Πρέπει η πιπίλα να είναι απόλυτα καθαρή.
- Να ενθαρρύνονται τα παιδιά να πίνουν από φλιτζάνι από τα πρώτα τους γενέθλια και να αποθαρρύνεται η συχνή ή παρατεταμένη χρήση του μπιμπερό ή παρεμφερών μπουκαλιών – κύπελων.
- Θρεπτικά σνακ και όχι γλυκά κατά τη διάρκεια των κυρίως γευμάτων (προτιμότερο σαν επιδόρπιο μετά από ένα κυρίως γεύμα).
