Το μασάζ στο μωρό μας είναι ένας υπέροχος τρόπος να απολαύσουμε χρόνο μαζί του ενώ παράλληλα δενόμαστε συναισθηματικά. Άλλωστε προτού τα μωρά καταλάβουν τη γλώσσα συχνά επικοινωνούμε και τα παρηγορούμε μέσω της αφής. Εάν ένα μωρό κλαίει, για παράδειγμα, οι γονείς θα το κρατήσουν, θα το αγκαλιάσουν ή θα το χαϊδέψουν. Το βρεφικό μασάζ είναι μέρος αυτής της φυσικής διαδικασίας.
Τι είναι το βρεφικό μασάζ: Είναι το απαλό, ρυθμικό άγγιγμα του μωρουδιακού σώματος με τα χέρια μας. Ως μέρος μιας καθημερινής ρουτίνας σχετικής με το μασάζ μπορούμε να χαϊδεύουμε απαλά τους αστραγάλους, τους καρπούς και τα δάχτυλα του μωρού μας.Μπορούμε επίσης να μιλάμε στο μωρό μας απαλά, να του μουρμουρίζουμε ή να του τραγουδάμε ενώ του κάνουμε μασάζ για να του μεταδώσουμε αίσθηση ηρεμίας και σιγουριάς.
Ποια είναι τα οφέλη του μασάζ στα μωρά: Το βρεφικό μασάζ εισήχθη πριν από περίπου 30 χρόνια σε θαλάμους νεογνών για να υποστηρίξει την ανάπτυξη πρόωρων μωρών σε μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ). Μελέτη του 2004 διαπίστωσε ότι μωρά σε ΜΕΘ που υποβλήθηκαν σε μασάζ έπαιρναν νωρίτερα εξιτήριο, είχαν ελαφρώς καλύτερη βαθμολογία στα τεστ ανάπτυξης και ελαφρώς λιγότερες επιπλοκές μετά τη γέννηση.
Σήμερα επικρατεί ευρέως η πεποίθηση ότι το βρεφικό μασάζ μπορεί να αυξήσει την επίγνωση της μητέρας για τις ανάγκες του μωρού της, να υποστηρίξει τον πρώτο δεσμό της μαζί του καθώς και να βελτιώσει την αίσθηση ευεξίας της εάν υποφέρει από επιλόχεια κατάθλιψη ή άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας. Τα συμπεράσματα δεν είναι οριστικά, αλλά οι γονείς λένε ότι θεωρούν το βρεφικό μασάζ υπέροχο τρόπο σύνδεσης με το μωρό τους.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι το βρεφικό μασάζ μπορεί να μειώσει το κλάμα, να βοηθήσει το μωρό να κοιμηθεί πιο ήρεμα και να ανακουφιστεί από τη δυσκοιλιότητα και τους κολικούς. Λέγεται ακόμη ότι ενισχύει την ικανότητα του μωρού να αντιμετωπίσει τα μικρόβια. Όταν κάνουμε στο μωρό μας μασάζ τονώνεται το κεντρικό νευρικό σύστημά του. Όπως και σε κάθε μάλαξη, πυροδοτείται μια αλυσιδωτή αντίδραση: το μυαλό παράγει περισσότερη σεροτονίνη και λιγότερη κορτιζόλη. Το αποτέλεσμα είναι ο καρδιακός ρυθμός και η αναπνοή του μωρού να επιβραδύνονται και να γίνονται πιο χαλαρά.
Κάποια άλλα οφέλη που διαπιστώνονται αφορούν:
- Την απόκτηση μεγαλύτερης αυτοπεποίθησης στον χειρισμό του παιδιού και την καλύτερη αναγνώριση των αναγκών του
- Τη βελτιωμένη θετική αλληλεπίδραση με το μωρό.
- Το δέσιμο των συντρόφων, των άλλων μελών της οικογένειας ή των φροντιστών με το μωρό.
- Τη βελτίωση του ύπνου του μωρού.
Το τακτικό βρεφικό μασάζ αυξάνει πάρα πολύ τη συναισθηματική ευεξία του μωρού. Η στοργική αφή και η ρυθμική κίνηση είναι από τις πιο ισχυρές μορφές επικοινωνίας μεταξύ βρέφους και γονέα. Η χαρά της αφής θα μας βοηθήσει να μάθετε πώς να διαβάζετε τα σήματα του μωρού σας και να ανταποκρίνεστε καλύτερα στις ανάγκες του.
Πότε μπορώ να ξεκινήσω το βρεφικό μασάζ: Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με την ελάχιστη ηλικία που επιτρέπεται να ξεκινήσετε μασάζ στο μωρό σας. Ωστόσο, παρόλο που μπορεί να παρασχεθεί από τη γέννηση, ορισμένα μωρά μπορεί να βρουν το δομημένο μασάζ πολύ διεγερτικό τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους.
Στην περίπτωση μαθημάτων βρεφικού μασάζ, ορισμένα μωρά μπορεί να βιώσουν κάποιου είδους σοκ τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους. Μπορεί επίσης να είναι δύσκολο για τους γονείς ενός νεογέννητου να είναι στην τάξη στην ώρα τους και με συνέπεια στο μάθημα. Έτσι, πολλοί γονείς προτιμούν να περιμένουν μέχρι το μωρό τους να γίνει περίπου έξι εβδομάδων, όταν η ρουτίνα τους είναι πιο σταθερή και η συμπεριφορά τους μερικές φορές πιο προβλέψιμη.
Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο να ξεκινήσουμε το μασάζ στο μωρό μετά τον έλεγχο των έξι εβδομάδων ώστε να εντοπιστούν τυχόν προβλήματα με την ανάπτυξή του, όπως η δυσπλασία του ισχίου.
Προετοιμασία για βρεφικό μασάζ στο μωρό μας: Το μασάζ στο μωρό μας είναι απλή και ευχάριστη διαδικασία. Το μόνο που χρειάζεται είναι 10 με 15 λεπτά. Διαλέγουμε τον χρόνο που θα είμαστε χαλαροί και το μωρό μας χαρούμενο και ήσυχο αλλά ταυτόχρονα σε εγρήγορση, όχι κουρασμένο ή πεινασμένο και με ενδιαφέρον για ό,τι συμβαίνει γύρω του. Αυτό καθιστά πιο πιθανό ότι θα είναι έτοιμο να αλληλεπιδράσει μαζί μας.
Δοκιμάζουμε να αρχίσουμε μετά την αλλαγή της πάνας ή ως μέρος ενός τελετουργικού την ώρα του βραδινού μπάνιου. Πριν ξεκινήσουμε βεβαιωνόμαστε ότι το δωμάτιο είναι ζεστό και ήσυχο. Ξαπλώνουμε το μωράκι επάνω σε μια μαλακή πετσέτα ή κουβέρτα με ένα μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι του, στο πάτωμα, το κρεβάτι ή στον καναπέ.
Πώς να κάνουμε μασάζ στο μωρό μας: Πριν ξεκινήσουμε «ζητάμε άδεια», τρίβοντας λίγο λάδι ανάμεσα στα χέρια μας κοντά στα αυτιά του μωρού μας και ρωτάμε «μπορώ να σου κάνω μασάζ;» Αυτό μπορεί να ακούγεται λίγο περίεργο, αλλά το παιδί μας θα εξοικειωθεί με αυτό το σύνθημα και θα γνωρίζει ότι πρόκειται να ξεκινήσει το μασάζ. Δίνει επίσης στο μωρό μας την ευκαιρία να μας ενημερώσει εάν δεν αισθάνεται ότι επιθυμεί μασάζ.
Αρχίζουμε κρατώντας τα χέρια του μωρού και τρίβοντας απαλά τις παλάμες του με τους αντίχειρές μας μερικές φορές.
Πόδια: Απαλά αλλά σταθερά τυλίγουμε τα χέρια μας γύρω από το πόδι του μωρού και τα αφήνουμε να γλιστρήσουν κάτω από το μηρό προς τον αστράγαλο. Κάνουμε αυτό μερικές φορές και στη συνέχεια επαναλαμβάνουμε στο άλλο πόδι.
Κοιλιά: Τοποθετούμε τα χέρια μας στο επίπεδο του αφαλού του μωρού. Με δεξιόστροφη κίνηση τρίβουμε τα δάχτυλά μας σταθερά και απαλά πάνω από την κοιλιά του κυκλικά. Επαναλαμβάνουμε.
Χέρια: Κυλάμε απαλά το χέρι του μωρού στα χέρια μας, ξεκινώντας από τον ώμο του κινούμαστε προς τα κάτω ως τον καρπό του. Επαναλαμβάνουμε δυο τρεις φορές και στη συνέχεια κάνουμε μάλαξη και στο άλλο χεράκι.
Αυχένας: Στηρίζουμε το κεφάλι του μωρού και το πάνω μέρος του σώματός του με το ένα χέρι. Τοποθετούμε τον αντίχειρα του άλλου χεριού στη μια πλευρά του λαιμού του και τα πρώτα δύο δάχτυλα στην άλλη πλευρά. Στη συνέχεια χρησιμοποιούμε τα δάχτυλά μας για να τρίψουμε απαλά τον λαιμό του μωρού με κυκλική ρυθμική κίνηση. Επαναλαμβάνουμε μερικές φορές.
Ανακούφιση από κολικούς: Πρώτα κάνουμε στο μωρό μας ένα μασάζ στην κοιλιά. Στη συνέχεια λυγίζουμε τα γόνατά του μέχρι την κοιλιά του και τα κρατάμε για περίπου 30 δευτερόλεπτα πριν τα αφήσουμε. Επαναλαμβάνουμε μερικές φορές. Στη συνέχεια τοποθετούμε την άκρη του ενός χεριού στην κοιλιά του μωρού, γλιστρώντας από τον αφαλό προς τα κάτω με ρυθμό, για να βοηθήσουμε να γίνει απελευθέρωση αερίων. Επαναλαμβάνουμε αν χρειαστεί.
Βίντεο στο YouTube που δείχνει βήμα βήμα πώς κάνουμε βρεφικό μασάζ
Τι έλαια/προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιώ για βρεφικό μασάζ: Ενώ η χρήση ελαίου μπορεί να κάνει το μασάζ πιο εύκολο για τους γονείς και πιο χαλαρωτικό για το μωρό τους, υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για το ποιο λάδι είναι καλύτερο να χρησιμοποιηθεί για βρεφικό μασάζ.
Οι περισσότερες έρευνες σχετικά με τη χρήση ελαίων στο δέρμα ενός μωρού δεν έχουν επικεντρωθεί στη χρήση τους για μασάζ, αλλά στην αντιμετώπιση προβλημάτων του δέρματος όπως η ξηροδερμία ή το έκζεμα. Αυτό είναι σημαντικό να σημειωθεί επειδή μπορεί να υπάρχει διαφορά στην επίδραση της χρήσης ελαίων στο βρεφικό μασάζ μία φορά την εβδομάδα σε σύγκριση με την καθημερινή χρήση για λόγους περιποίησης του δέρματος ή για πιο συχνό μασάζ.
Το Βρετανικό Σύστημα Υγείας (NHS) συνιστά επίσης στους γονείς να μη χρησιμοποιούν έλαια ή λοσιόν μέχρι το μωρό τους να γίνει ενός μηνός. Αυτό επειδή κατά τη γέννηση το ανώτερο στρώμα του δέρματος του μωρού είναι πολύ ευαίσθητο και λεπτό και καταστρέφεται εύκολα. Κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα (ή περισσότερο στα πρόωρα μωρά) το δέρμα του μωρού ωριμάζει και αναπτύσσει το δικό του φυσικό προστατευτικό φίλτρο.
Ακολουθεί μια λίστα με έλαια και τι είναι γνωστό γι’ αυτά:
Έλαιο ψυχρής έκθλιψης: ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία για τα οφέλη του, ορισμένοι γονείς προτιμούν να χρησιμοποιούν λάδι ψυχρής έκθλιψης, το οποίο παρασκευάζεται διαφορετικά από τα μαγειρικά λάδια και έχει λιγότερες ακαθαρσίες.
Τα ορυκτέλαια ή οι αλοιφές με βάση το πετρέλαιο αποτελούν επιλογή εάν το μωρό έχει ξηρή ή ταλαιπωρημένη επιδερμίδα, καθώς έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικά και ασφαλή για τη θεραπεία δερματικών προβλημάτων όπως η δερματίτιδα και το έκζεμα.
Το έλαιο μουστάρδας μπορεί να έχει τοξική επίδραση στα φίλτρα προστασίας του δέρματος, προκαλώντας ερεθισμό και πιθανή βλάβη στην ευαίσθητη βρεφική επιδερμίδα.
Το ελαιόλαδο δεν συνιστάται για μασάζ μωρού λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε ελαϊκό οξύ, που μπορεί να ξηράνει στρώματα της επιδερμίδας του.
Άλλα έλαια, όπως το έλαιο σταφυλιού ή το λάδι καρύδας, δεν έχουν δοκιμαστεί αποτελεσματικά σε ερευνητικούς ελέγχους, επομένως δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα ή τους κινδύνους τους.
Το φιστικέλαιο περιέχει πρωτεΐνες που μπορεί να προκαλέσουν αναφυλαξία ή άλλες αλλεργικές αντιδράσεις σε ένα μωρό αλλεργικό σε ξηρούς καρπούς.
Το ηλιέλαιο συνιστάται συχνά για μασάζ μωρών, αλλά πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη μετέπειτα λειτουργία της βρεφικής επιδερμίδας. Ωστόσο χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί ο ακριβής κίνδυνος.
Τα φυτικά έλαια με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυακόρεστα λίπη μπορεί να είναι πιο ήπια για το δέρμα του μωρού μας.
Συμβουλές ασφαλείας για βρεφικό μασάζ:
• Βεβαιωνόμαστε ότι χρησιμοποιούμε έλαιο που είναι ασφαλές για το δέρμα του μωρού ή για κατάποση, εφόσον μπορεί να μπει στο στόμα του.
• Όταν κάνουμε μασάζ στα χέρια ή τα πόδια του παιδιού στηρίζουμε πάντα τον αστράγαλο ή τον καρπό με το ένα χέρι.
• Όταν κάνουμε μασάζ στην κοιλιά του παιδιού με κυκλικές κινήσεις πηγαίνουμε δεξιόστροφα και όχι αριστερόστροφα.
• Εάν το παιδί αναστατωθεί ή αποκοιμηθεί, σταματάμε το μασάζ.
Εάν το μωρό μας δεν φαίνεται να απολαμβάνει το μασάζ αμέσως, δεν ανησυχούμε. Είναι νέα εμπειρία και για τους δυο μας και μπορεί να χρειαστεί λίγο παραπάνω χρόνο μέχρι να το συνηθίσουμε. Δοκιμάζουμε λίγα λεπτά την πρώτη φορά και αυξάνουμε τη διάρκεια καθώς το παιδί αρχίζει να το συνηθίζει περισσότερο.
