Με αφορμή την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε τα καλύτερα βιβλία για παιδιά. Μέσα από τις σελίδες τους, οι μικροί μας φίλοι θα μάθουν αφηγήσεις και γεγονότα για την Επανάσταση, μέσα από κείμενα που καμία σχέση δεν έχουν με τα βαρετά σχολικά εγχειρίδια! Και –πιστέψτε με!– θα το καταδιασκεδάσουν. Κι εσείς μαζί τους.
Το χελιδόνι της 25ης Μαρτίου 1821, Αγγελική Βαρελλά, Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση: Αχιλλέα Ραζή, για παιδιά 4+ ετών
Ένα χελιδόνι επιστρέφει στη φωλιά του, στο καμπαναριό της Αγίας Λαύρας, τον Μάρτιο του 1821 και παρατηρεί τις προετοιμασίες και το ξέσπασμα της επανάστασης, ενώ ταυτόχρονα θυμάται σκηνές από περασμένα καλοκαίρια, όταν προετοιμαζόταν ο ξεσηκωμός. Το κείμενο περιέχει πετυχημένες αναφορές σε στίχους δημοτικών τραγουδιών και το χελιδόνι λειτουργεί ως προάγγελος της ελευθερίας. Όμορφα γραμμένο, με εύστοχες συναισθηματικές αναφορές στα δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στον ξεσηκωμό, είναι ένα νοσταλγικό βιβλίο από τα παλιά, πολύ κοντά στην παράδοση, που θα γλυκάνει μικρούς και μεγάλους.
1821. Η Επανάσταση και οι Ήρωες, Κατερίνα Καρόγιαννη, Εκδόσεις SUSAETA εικονογράφηση: Ηλίας Καρελλάς, για παιδιά 4+
Ο αγαπημένος μας Καραγκιόζης καλεί τα Κολλητήρια σε ένα μάθημα Ιστορίας που θα τους μείνει αξέχαστο. Η πιο ξακουστή φιγούρα του θεάτρου σκιών ρίχνει φως στα πρόσωπα και τα γεγονότα της Επανάστασης του 1821 μέσα από μια ολοζώντανη αφήγηση, απαντώντας ταυτόχρονα στις απορίες των παιδιών: τι είναι επανάσταση, πώς περνούσαν οι Έλληνες κατά την Τουρκοκρατία, ποιοι είχαν την ιδέα του ξεσηκωμού, αλλά και ποιοι ήρωες πρωταγωνίστησαν στις μεγάλες μάχες.
Κολοκοτρώνης, Γιολάντα Χατζή, Εκδόσεις Καστανιώτη, σειρά: Μικρές ελληνικές ιστορίες, εικονογράφηση: Πέτρος Χριστούλιας, για παιδιά 4+
Έκρηξη της επανάστασης του 1821. Ο κλέφτης και αρματολός Θόδωρος Κολοκοτρώνης μαζεύει χωρικούς και φτιάχνει στρατό. Όλοι στον αγώνα για την απελευθέρωση. Γενικός ξεσηκωμός. Τρομαγμένοι οι πασάδες κλείνονται στα κάστρα μαζί με τα γυναικόπαιδα. Οι στρατιώτες του Κολοκοτρώνη τους πολιορκούν. Και τότε καταφθάνει η στρατιά του τρομερού Δράμαλη, με 30.000 μαχητές, για να πνίξει την επανάσταση. Πώς θα τον αντιμετωπίσει ο θρυλικός Γέρος του Μοριά; Στην ίδια σειρά θα βρείτε και τα βιβλία Αθανάσιος Διάκος, Μπουμπουλίνα, Η Φιλική Εταιρεία, Κλέφτες και Αρματολοί, Ρήγας Φεραίος και Σουλιώτες και Αλή πασάς. Όλα απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας, με απλό τρόπο και με χαρούμενη πρωτότυπη εικονογράφηση με πρωταγωνιστές ανθρώπους και ζώα!
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821, Φίλιππος Μανδηλαράς, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, σειρά: Η Πρώτη μου Ιστορία, εικονογράφηση: Ναταλία Καπατσούλια, για παιδιά 5+
Η ιστορία της Επανάστασης του 1821 χρόνο με τον χρόνο: οι αιτίες της, οι αφορμές, οι φωτεινές κι οι σκοτεινές στιγμές της, δοσμένη με απλά, κατανοητά στιχάκια που βοηθούν το παιδί να κάνει την πρώτη γνωριμία με το γεγονός που στάθηκε η απαρχή της ίδρυσης του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Στην ίδια σειρά και από τους ίδιους δημιουργούς θα βρείτε ακόμα τα βιβλία Ιωάννης Καποδίστριας-Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Κωνσταντίνος Κανάρης, Θεόδωρος Κολοκωτρώνης και Δυο γυναίκες στην Επανάσταση: Μαντώ Μαυρογένους-Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.
Οι ιππότες της ελευθερίας, Κωνσταντίνα Αρμενιάκου, Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονγράφηση: Δέσποινα Μανώλαρου, για παιδιά 5+
Ένας ποιητής που τολμά να γράψει στη γλώσσα του λαού κι ένας αριστοκράτης συνθέτης που οραματίζεται δωρεάν μουσική παιδεία για τους συμπολίτες του συναντιούνται και μοιράζονται έναν κοινό σκοπό: να φτιάξουν ποίηση και μουσική για το ελληνικό έθνος. Ο Διονύσιος Σολωμός και ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος, που έγραψαν τον Εθνικό μας Ύμνο, ξετυλίγουν το νήμα της ζωής τους και της φιλίας τους στη Ζάκυνθο και στην Κέρκυρα του 19ου αιώνα. Η αγωνία για την Ελληνική επανάσταση, το όνειρο της ελεύθερης και ανεξάρτητης Ελλάδας, η αγάπη για την τέχνη και την πατρίδα. Ένα ταξίδι στον χρόνο, μια διαδρομή λουσμένη με ιόνιο φως, σε έναν κόσμο γεμάτο λέξεις και νότες.
Οι μεγάλες μάχες του 1821, Μαρία Δασκαλάκη, Εκδόσεις Μίνωας, εικονογράφηση: Μιχάλης Κυλάκος, για παιδιά 5+
Από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης ενάντια στον πολύχρονο τουρκικό ζυγό μέχρι και την απελευθέρωση έγιναν μια σειρά από μάχες, άλλες σε στεριά κι άλλες σε θάλασσα. Άλλες οδήγησαν σε μεγάλες νίκες και θριάμβους και άλλες σε βαριές ήττες και πένθος. Όμως, ποια ήταν τα γεγονότα εκείνα που οδηγούσαν σε μια μάχη; Πώς αποφάσιζαν οι οπλαρχηγοί πού θα την έδιναν; Συμφωνούσαν πάντοτε μεταξύ τους για το μέρος και τη στρατηγική; Όχι! Πάντα υπήρχαν διαφωνίες μέχρι να καταλήξουν στο τελικό σχέδιο. Και ύστερα, τι έφταιγε για μια ήττα; Οι κακοί υπολογισμοί; Οι λάθος χειρισμοί; Και τι έκανε μια νίκη να καταλήγει σε θρίαμβο παρά τους λιγοστούς Έλληνες στρατιώτες απέναντι στους πολυάριθμους αντιπάλους τους; Δέκα από τις κρισιμότερες μάχες της ταραγμένης εκείνης περιόδου καταγράφονται σε αυτό το βιβλίο με την ευχή να αποτελέσει ένα μικρό λιθαράκι που θα φέρει τα σημερινά παιδιά λίγο πιο κοντά στα μακρινά εκείνα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης.
Οι αγωνιστές του 1821, Μαρία Δασκαλάκη, Εκδόσεις Μίνωας, εικονογράφηση: Μιχάλης Κυλάκος, για παιδιά 5+
Πόσα γνωρίζουμε, άραγε, για τους Αγωνιστές του 1821; Η ιστορία μάς μαθαίνει σε ποιες μάχες έλαβαν μέρος, σε ποιες νίκησαν και σε ποιες έχασαν. Μας λέει ακόμη αν πέθαναν πολεμώντας ή αν έζησαν για να δουν τη χώρα τους ελεύθερη. Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει επιπλέον πληροφορίες, δελεαστικές για τους μικρούς αναγνώστες. Ποιοι ήταν οι γονείς τους, ήταν πλούσιοι ή φτωχοί, τι όνειρα είχαν για τα παιδιά τους; Πώς μεγάλωσαν αυτά; Τι έκαναν μέχρι να αρχίσουν να πολεμούν; Πραγματοποίησαν τα όνειρα των γονιών τους ή αποφάσισαν να χαράξουν τον δικό τους δρόμο; Οι αγωνιστές του 1821 είχαν κι άλλη μία πλευρά που η επίσημη ιστορία συχνά ξεχνά να αναφέρει. Δεν ήταν μόνο πολεμιστές που ρίχνονταν άγρια στη μάχη δίχως να λογαριάζουν ζωή και θάνατο. Ήταν και άνθρωποι που αγάπησαν, έκαναν παιδιά, φοβήθηκαν, πληγώθηκαν, έκλαψαν, έκαναν κι αυτοί τα λάθη τους, μετάνιωσαν. Οι ζωές δεκατριών αγωνιστών –γυναικών και ανδρών– καταγράφονται στο βιβλίο με την ευχή αυτό να αποτελέσει ένα μικρό λιθαράκι που θα φέρει τα σημερινά παιδιά λίγο πιο κοντά στα μακρινά εκείνα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης.
Πώς να τη βγάλεις καθαρή στην Ελλάδα της Επανάστασης, Χρήστος Δημόπουλος, Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση: Ανδριάνα Ρούσου, για παιδιά 5+
Ας κάνουμε ένα ταξίδι στον χρόνο. Ας πάμε 203 χρόνια πίσω, στην Ελλάδα του 1821, όταν ξεκινούσε η Επανάσταση, που έβαλε τέλος σε τέσσερις αιώνες σκλαβιάς κάτω από τους Τούρκους. Μπορούν, άραγε, τα παιδιά να φανταστούν πώς ήταν η ζωή ενός παιδιού όπως αυτά, εκείνα τα χρόνια; Πώς ήταν ντυμένο, τι παιχνίδια έπαιζε, τι έτρωγε, πώς μάθαινε γράμματα, πώς γινόταν καλά αν αρρώσταινε; Ο Χρήστος Δημόπουλος ταξιδεύει τους μικρούς αναγνώστες σε μια συναρπαστική περιπέτεια. Να δούμε, θα μπορούσαν κι εκείνοι να τη βγάλουν καθαρή, αν ζούσαν στην Ελλάδα των αρχών του 19ου αιώνα;
Για να ζούμε ελεύθεροι. Γνωρίζοντας τον αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία, Ελένη Σβορώνου, Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση: Χρήστος Κούρτογλου, για παιδιά 6+
Μπορεί ένα παιδί των αρχών του δημοτικού να μάθει τι ήταν η Ελληνική Επανάσταση; Χωρίς να κουραστεί με ονόματα, ημερομηνίες και λέξεις που δεν καταλαβαίνει; Μπορεί να καταλάβει πώς φτάσαμε να είσαι ελεύθερος άνθρωπος σε ένα ελεύθερο κράτος; Τι συνέβη πριν από τον ξεσηκωμό εναντίον των Τούρκων; Τετρακόσια χρόνια οι Έλληνες ζούσαν ως υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τι τους έπιασε λοιπόν ξαφνικά και πήραν τα όπλα το 1821; Αυτό το «ξαφνικά» που δεν ήταν καθόλου ξαφνικά αποτυπώνεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Η συγγραφέας επιχειρεί μια συνθετική προσέγγιση της Επανάστασης, γραμμένη απλά, κατάλληλη για παιδιά που δεν έχουν διδαχθεί ακόμη Ιστορία. Αλλά και για τα μεγαλύτερα παιδιά που αναζητούν τα «γιατί» πίσω από τις σπουδαίες μάχες και τα γεγονότα.
24 Eικόνες για την Επανάσταση του 1821. Μακρυγιάννης & Ζωγράφος, ένας αγωνιστής και ένας καλλιτέχνης, Μαρίζα Ντεκάστρο, Εκδόσεις Καπόν, για παιδιά 6+
Στις σελίδες του βιβλίου παρουσιάζονται 24 εικόνες που αφηγούνται γεγονότα της Επανάστασης, από την έναρξή της το 1821 μέχρι την ανεξαρτησία της Ελλάδας το 1830. Είναι οι εικόνες που φιλοτέχνησε ο λαϊκός ζωγράφος και αγωνιστής της Επανάστασης Δημήτριος Ζωγράφος με την καθοδήγηση του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη, για να μην ξεχαστούν όσα συνέβησαν εκείνα τα ταραγμένα χρόνια του αγώνα για την Ανεξαρτησία. Η Μαρίζα Ντεκάστρο, βασιζόμενη στη φυσική περιέργεια και την παρατηρητικότητα των παιδιών, αξιοποίησε τον πλούτο των λεπτομερειών κάθε εικόνας —τα πρόσωπα, την τοπογραφία και τη στρατηγική των μαχών, τις πολιορκίες και τις ναυμαχίες, τον οπλισμό, την ενδυμασία, αλλά και τα χρώματα και την τεχνική του ζωγράφου— και σκηνοθέτησε με παιδαγωγική σπουδή είκοσι τέσσερις υποθετικούς διαλόγους με παιδιά και νέους. Παρακολουθώντας τον κάθε διάλογο, οι μικροί αλλά και οι μεγάλοι αναγνώστες καθοδηγούνται σε μια γοητευτική αποκρυπτογράφηση και ερμηνεία του κόσμου των εικόνων του Μακρυγιάννη, ανακαλύπτοντας μικρές και μεγάλες στιγμές της Επανάστασης του 1821 και της εποχής της που δεν βρίσκουμε στα σχολικά βιβλία!
21 ήρωες του 1821, Γιάννης Διακομανώλης, Βασίλης Κουτσιαρής, Εκδόσεις Μίνωας, εικονογράφηση: Δημήτρης Ευστρατιάδης, για παιδιά 7+
Η σημαντικότερη στιγμή της νεότερης ιστορίας του ελληνικού έθνους ζωντανεύει μέσα από τη ζωή και τη δράση 21 οπλαρχηγών της Επανάστασης. Ανάμεσα στους 21 ήρωες δε συγκαταλέγονται μόνο οι γνωστοί πρωταγωνιστές του Αγώνα, αλλά και αγωνιστές που παρά τη σημαντική συμβολή. τους σε αυτόν δεν είχαν την ανάλογη αναγνώριση. Μικρές ιστορίες φωτίζουν άγνωστες πτυχές της ζωής τους και δίνουν στα παιδιά την ευκαιρία να αποκτήσουν μια πρώτη ολοκληρωμένη εικόνα για την Επανάσταση του 1821 από το ξεκίνημά της στις παραδουνάβιες ηγεμονίες μέχρι τη δημιουργία του ελληνικού κράτους.
Η Επανάσταση του 1821. Ήρωες και Μάχες, Διονύσης Βαλεριάνος, Ελληνοεκδοτική, εικονογράφηση Σπύρος Ζαχαρόπουλος, για παιδιά 8+
Από το 1821 έως το 1829 πολλοί Έλληνες πρόσφεραν με «αρετήν και τόλμην» τη ζωή τους για να είμαστε όλοι εμείς, σήμερα, ελεύθεροι. Οι μάχες που έλαβαν χώρα στη διάρκεια της Επανάστασης ήταν πολλές και σημαντικές. Στο βιβλίο παρουσιάζονται δεκαεπτά πολεμικά επεισόδια –σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο της Ιστορίας για τη ΣΤ΄ Δημοτικού– καθώς και η κήρυξη της Επανάστασης, στις 25 Μαρτίου του 1821, την οποία γιορτάζουμε ως εθνική εορτή. Το βιβλίο έχει στόχο να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των μικρών αναγνωστών για αυτή την κορυφαία στιγμή της ιστορίας και οδηγήσει στην περαιτέρω μελέτη των γεγονότων που οδήγησαν στη δημιουργία του νεότερου ελληνικού έθνους.
Τα πρόσωπα της Επανάστασης του 1821, Βασιλική Μαρκάκη-Ζήνωνας Ζαμπακίδης, Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Σάρα Κ. Λαμπράντα, για παιδιά 8+
Ποια ήταν η πρώτη κατάσκοπος στον Αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας; Το όνομα ποιου ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης έχει δοθεί σε σταθμό του μετρό στο Παρίσι; Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ελληνικού κράτους. Ωστόσο, πόσα γνωρίζουμε για τις ζωές των ανθρώπων που υποστήριξαν τον Αγώνα ή ανέπτυξαν σημαντική δράση σε αυτόν; Πενήντα άνθρωποι, περισσότερο ή λιγότερο γνωστοί, αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο τις ιστορίες τους, δίνοντας μια ανθρώπινη νότα στα γεγονότα της εποχής. Όλοι τους –αγωνιστές, υποστηρικτές, φιλέλληνες, αντίπαλοι, άντρες αλλά και γυναίκες– ξεχώρισαν και συνέδεσαν τη ζωή και το όνομά τους με ένα από τα κρισιμότερα γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας και έβαλαν το λιθαράκι τους για τη δημιουργία της Ελλάδας που γνωρίζουμε και στην οποία ζούμε σήμερα.
Το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας για παιδιά, Χρήστος Δημόπουλος, Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση: Πετρούλα Κρίγκου, για παιδιά 9+
Προτού καλά καλά κλείσει ένας χρόνος από το ξεκίνημα της Επανάστασης του 1821 και πολύ πριν η σκλαβωμένη Ελλάδα αποκτήσει επιτέλους και επίσημα την ανεξαρτησία της, το 1830, μια χούφτα Έλληνες πατριώτες, που αντιπροσώπευαν τις επαναστατημένες περιοχές, μαζεύτηκαν σ’ ένα άγνωστο ως τότε χωριό της Αργολίδας. Εκεί, αφού συζήτησαν για μέρες, έγραψαν και ψήφισαν ένα κείμενο που περιέγραφε τα δικαιώματα των πολιτών αλλά και τους κανόνες λειτουργίας του νέου κράτους, που ξαναγεννιόταν από τις στάχτες του. Το κείμενο εκείνο, που ονομάστηκε «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος», ήταν το πρώτο Σύνταγμα της πατρίδας μας και αυτή είναι η ιστορία του.
Οι Μεγάλοι… μικροί: Οι αγωνιστές του 1821, Αγγελική Δαρλάση, Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση: Σοφία Παπαδοπούλου, για παιδιά 9+
Τι συμβαίνει όταν ο Θοδωρής (Κολοκοτρώνης) κατεβαίνει με το γαϊδουράκι του από το βουνό, όπου κρύβεται με την οικογένειά του, για να πουλήσει ξύλα στην Τριπολιτσά, κι εκείνο λερώνει με λάσπες έναν Τούρκο; Όταν η Λασκαρίνα (Μπουμπουλίνα) κλέβει μια βάρκα και ξανοίγεται στη θάλασσα για να κερδίσει ένα στοίχημα; Όταν ο Γιώργης (Καραϊσκάκης) χάνει ένα πρόβατο από το κοπάδι που βοσκάει; Όταν ο Κωνσταντής (Κανάρης) παίρνει μια δύσκολη απόφαση κρυφά από τη μητέρα του; Ή όταν η Μαντώ (Μαυρογένους) κρύβεται σε μια ντουλάπα για να κρυφακούσει μια πολιτική συζήτηση; Ιστορίες εμπνευσμένες από την προσωπικότητα και τα βιογραφικά στοιχεία σημαντικών Ελλήνων κι Ελληνίδων στην παιδική τους ηλικία. Ιστορίες για εκείνους τους Μεγάλους που ως μικροί αντιμετώπισαν κάποια μικρή ή μεγαλύτερη δυσκολία που πιθανότατα έπαιξε τον δικό της ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους ή και στην πορεία της ζωής τους.
Επανάσταση 1821, Σοφία Ζαραμπούκα, Εκδόσεις Πατάκη, για παιδιά 9+ ετών
Στα τοπία της πατρίδας μας, η συγγραφέας και εικονογράφος σταματά, κοιτάζει και αναγνωρίζει τα μέρη όπου δόθηκαν οι μάχες και γράφτηκε η ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Απλοί άνθρωποι, που ζούνε στα βουνά, στα χωριά, στα νησιά αυτού του τόπου, και άλλοι, ξενιτεμένοι, διανοούμενοι, έμποροι, στρατιωτικοί, όλοι, αιώνες τώρα, συνδέονται και αγωνίζονται, γιατί άλλο δεν έχουν στον νου τους παρά «ελευθερία και γλώσσα». Ξεχνάμε ότι μόνο 203 χρόνια μάς χωρίζουν από την επανάσταση του 1821. Ίσως γιατί προερχόμαστε από έναν πολιτισμό που μας κάνει να αισθανόμαστε ελεύθεροι ακόμα και όταν είμαστε πολιορκημένοι. Η δημιουργός πιάνει το κουβάρι από την προεπαναστατική Ελλάδα και το αφήνει να κυλήσει μέσα στο χρόνο που έχει χωρίσει σε 37 μικρά, δισέλιδα κεφάλαια, με μεστό κείμενο το οποίο καταγράφει τα σημαντικά, δίχως συναισθηματικές εξάρσεις και κορώνες έπαρσης, με μετρημένο τρόπο και προσήλωση στα γεγονότα και τον αντίκτυπό τους.
1821: ερωτήσεις μόνο! Μαρία Αγγελίδου, Ειρήνη Βοκοτοπούλου, Εκδόσεις Ίκαρος, εικονογράφηση: Φοίβος Χαλκιόπουλος, για παιδιά 9+
Τι σημαίνει επανάσταση; Χρειάζεται αρχηγό; Πού αρχίζει και πού τελειώνει η πατρίδα των Ελλήνων; Υπάρχουν πατρίδες από λέξεις; Γίνεται επανάσταση χωρίς στρατό; Τι γίνεται όταν όλοι είναι εναντίον όλων; Αυτό το βιβλίο δεν κουράζεται να ρωτάει. Δεν σταματάει να ρωτάει. Θα ήθελε να έχει περισσότερες σελίδες, για να χωρέσει περισσότερες ερωτήσεις. Τις βιαστικές απαντήσεις δεν τις λογαριάζει. Τις οριστικές απαντήσεις δεν τις πιστεύει. Τις ερωτήσεις αγαπάει, μ’ αυτές βρίσκει τρόπους να καταλάβει το Χτες και το Σήμερα, να σκεφτεί το Αύριο. Γιατί οι ερωτήσεις γεννούν καινούργιες ιστορίες, άξιες να τις αφηγηθεί κάποιος κάποτε και να ρωτήσει γι’ αυτές. Το βιβλίο αυτό ανοίγει ένα μεγάλο παράθυρο γνώσης στους νέους αναγνώστες και φωτίζει τα ιστορικά γεγονότα της επανάστασης του 1821.
Κωνσταντίνος Κανάρης τ’ όνομά μου, Μαρία Ανδρικοπούλου, Εκδόσεις Καλέντη, για παιδιά 9+
Η συγγραφέας παρουσιάζει τις γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής του ανθρώπου που έπαιξε τον δικό του σπουδαίο ρόλο στην προεπαναστατική, την επαναστατική και τη μεταεπαναστατική περίοδο, ενός ανθρώπου που λάτρευε τη θάλασσα, που πυρπόλησε την τουρκική ναυαρχίδα στη Χίο μια αφέγγαρη νύχτα του Ιουνίου του 1822, που ίδρυσε την πρώτη Ναυτική Σχολή στη χώρα μας, που έγινε ο πρώτος υπουργός Ναυτικών της Ελλάδας και έγινε μέχρι και πρωθυπουργός. Το βιβλίο δεν είναι μόνο ένα σπουδαίο μάθημα ιστορίας, αλλά και ένα σπουδαίο φιλολογικό κείμενο, το οποίο μάλιστα περιλαμβάνει έντεχνα και μια σειρά από παραθέματα, που «χτίζουν» αυτή τη σπουδαία προσωπικότητα ως λογοτεχνικό ήρωα πλέον.
Ιωάννης Κ. – Το χρονικό ενός μυστηρίου, Κατερίνα Λαγού, Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση: Πετρούλα Κρίγκου, για παιδιά 9+
Αιώνες μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια το ερώτημα μένει αναπάντητο. Ποιοι είναι οι ένοχοι; Ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης; Ή κάποιοι που τους έπεισαν να διαπράξουν τον φόνο; Ποιους είχε ενοχλήσει ο Κυβερνήτης στη σύντομη ζωή του; Ποιος είχε συμφέρον να κόψει πρόωρα το νήμα της; Όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει, όσα αποδεικτικά στοιχεία κι αν έχουν καταστραφεί, ο Ιάσονας, ένα παιδί με αστυνομικό δαιμόνιο, με τη βοήθεια της Γιάννας, της Κλαίρης και του Στάθη, θα επιχειρήσει να εξιχνιάσει το έγκλημα.
Το ημερολόγιο της καπετάνισσας-Οι περιπέτειες του Ήπιου Θερμοκήπιου 5, Χρήστος Δημόπουλος, Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση: Σάντρα Ελευθερίου, για παιδιά 9+
Η Διευθύντρια του Μουσείου Μυθικών Αρχαιοτήτων, Αντιγόνη Δεληνοτιά, θέλοντας να αποκτήσει ένα εντυπωσιακό και σπάνιο έκθεμα για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, αναθέτει στον Ήπιο Θερμοκήπιο μια ακατόρθωτη αποστολή. Έτσι, ο καθηγητής και τα εγγόνια του μπλέκονται σε περιπέτειες. Ξεκινώντας την έρευνά τους από τη Μύκονο, φτάνουν στο Ναύπλιο, όπου ένας πολυμαθής δικηγόρος τούς αποκαλύπτει ένα πολύτιμο μυστικό. Αυτό τους οδηγεί στη Γερμανία, στο «Σλος Εγκ», ένα μεσαιωνικό κάστρο που κάποτε ανήκε στην οικογένεια του Ιωσήφ Λουδοβίκου Φραγκίσκου Ξαβέριου, Κόμη του Άρμανσπεργκ και 4ου Πρωθυπουργού του Βασιλείου της Ελλάδας! Όμως, εκεί τους περιμένουν δυσάρεστες εκπλήξεις: ο παλιός μας γνώριμος, Ούλριχ Φάμπερ φον Μπιερλάγκερ, και ο Πέτερ, που δεν είναι Πέτερ! Η αποστολή τους στέφεται με αποτυχία, κι ο Ήπιος Θερμοκήπιος, η Αθηνά και ο Ορέστης γυρίζουν στην πατρίδα με άδεια χέρια. Ή έτσι νομίζουν!
1821 – Ένα εικονογραφημένο ταξίδι προς την ελευθερία, Μάρω Βασιλειάδου, Εκδόσεις Διόπτρα, εικονογράφηση: Θέντα Μιμηλάκη, για παιδιά 10+
Ποια χρώματα είχε η επαναστατική σημαία του Ρήγα Φεραίου; Ποιο ήταν το συνωμοτικό όνομα που έδωσε η Φιλική Εταιρεία στον Αλέξανδρο Υψηλάντη; Ποια καπετάνισσα κυβέρνησε το ιστιοφόρο «Αγαμέμνων» και ποια το «Καλομοίρα»; Πώς γινόταν ένα σκάφος πυρπολικό και τι τραγούδησε ο στρατηγός Μακρυγιάννης στους συμπολεμιστές του μια βραδιά μέσα στην πολιορκημένη Ακρόπολη; Οι απαντήσεις βρίσκονται στις σελίδες αυτού του βιβλίου, που αφηγείται ένα σπουδαίο ιστορικό γεγονός, την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Με τις εικόνες και τους χάρτες του, μας μεταφέρει σε έναν κόσμο που υπήρξε πριν από διακόσια χρόνια και μας περιγράφει σημαντικά γεγονότα. Ταξιδεύουμε στην ιστορία και τη γεωγραφία για να συναντήσουμε τα πρόσωπα και τις ιδέες εκείνων που οραματίστηκαν την Ελλάδα ως ελεύθερο κράτος και κατάφεραν να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα.
21+1 για το 1821, συλλογικό έργο, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, για παιδιά 10+
Το 1821 «μίλησε» σε δημιουργούς, συγγραφείς και εικονογράφους, και τους άγγιξε: οι συγγραφείς έγραψαν φανταστικές ιστορίες με φόντο την Επανάσταση του 1821 και οι καλλιτέχνες τις εικονογράφησαν. Το βιβλίο δεν κάνει μάθημα Ιστορίας. Οι αναγνώστες νιώθουμε την Ιστορία διαβάζοντας τα λογοτεχνικά γραπτά άξιων συγγραφέων! Και τη βλέπουμε, την Ιστορία, στις εικόνες που μας περπατούν σε μία πινακοθήκη μικρών έργων τέχνης από αγαπημένους εικονογράφους. Διακόσια δύο χρόνια πέρασαν από την Επανάσταση του 1821. Όμως οι ιδέες και οι αξίες της βρίσκονται δίπλα μας, σε κάθε βήμα!
Επιμέλεια τόμου: Μαρίζα Ντεκάστρο – Ελένη Σβορώνου
Συγγραφείς: Άγγελος Αγγέλου & Έμη Σίνη, Κυριάκος Αθανασιάδης, Μιράντα Βατικιώτη, Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Ελένη Κατσαμά, Άννα Κοντολέων, Θοδωρής Κούκιας, Πολυχρόνης Κουτσάκης, Λίλη Λαμπρέλλη, Λίνα Λυχναρά, Φίλιππος Μανδηλαράς, Μαρίζα Ντεκάστρο, Αλέξια Οθωναίου, Μαρία Παπαγιάννη, Θοδωρής Παπαϊωάννου, Κωνσταντίνος Πατσαρός, Εύη Πίνη, Ελένη Σβορώνου, Πάνος Τσερόλας, Πάνος Χριστοδούλου.
Εικονογράφοι: Δημήτρης Αναστασίου, Ευαγγελία Γουτιάνου, Βασίλης Γρίβας, Γιώργος Δημητρίου, Αλεξία Ευσταθοπούλου, Μάρω Κατσίκα, Κέλλυ Ματαθία-Κόβο, Χρήστος Κούρτογλου, Αλέξης Κυριτσόπουλος, Στέλιος Λιβανός, Little polkadot., Άνα Μάτεγιτς, Πέτρος Μπουλούμπασης, Αλέξια Οθωναίου, Θανάσης Πέτρου, Axιλλέας Ραζής, Βασίλης Σελιμάς, Ντανιέλα Σταματιάδη, Zafouko Yamamoto, Φίλιππος Φωτιάδης, Κατερίνα Χαδουλού, Χρύσω Χαραλάμπους.
Μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό, Μάρια Μπαχά, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, για παιδιά 10+
Ο Διονύσιος Σολωμός είναι ο κορυφαίος Έλληνας ποιητής των νεότερων χρόνων. Είναι, μάλιστα, ο μοναδικός ποιητής τους στίχους του οποίου γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες πολίτες, αφού αποτελεί τον Εθνικό Ύμνο της χώρας. Η ταύτιση του ίδιου και του έργου του με τον Εθνικό Ύμνο έχει καταστήσει τον Σολωμό πασίγνωστο αλλά και ταυτόχρονα αόρατο. Πίσω απ’ τον Εθνικό Ύμνο, υπάρχει ένα ποίημα που λέγεται «Ύμνος εις την Ελευθερία», όπως και πίσω απ’ τον εθνικό ποιητή υπάρχει ένας προσωπικός, ρηξικέλευθος δημιουργός που ονομάζεται Διονύσιος Σολωμός. Η πολύπτυχη ζωή, η σύνθετη προσωπικότητα και φυσικά το ποιητικό έργο του, κεντημένο στον καμβά της προεπαναστατικής και επαναστατημένης Ελλάδας, προσφέρεται για πολυεπίπεδες αναγνώσεις. Απ’ τη μυθιστορηματική ζωή του ως τον αντιφατικό κι εύθραυστο ψυχισμό του, κι απ’ τη μείζονα πνοή της ποίησής του ως τα ερωτήματα που πυροδοτεί η αποσπασματικότητα του έργου του, τα σημεία επαφής που μπορεί να βρει ο σημερινός αναγνώστης του είναι περισσότερα από όσα κρύβει το προσωπείο του εθνικού ποιητή. Ακολουθώντας τις διαδρομές του, φανερές και υπόγειες, ο αναγνώστης αισθάνεται ότι ο Σολωμός έχει την ίδια αφετηρία με τον καθένα, είναι διαχρονικά ένας πάσχον άνθρωπος που όμως διακρίνεται απ’ τους άλλους τη στιγμή που μετατρέπει τα βιώματά του σε καθολική εμπειρία μέσω της τέχνης του. Η Μάρια Μπαχά κάνει μια διπλή επίσκεψη, εικαστική και αφηγηματική, στη ζωή και το έργο του Διονύσιου Σολωμού. Οι αποφασιστικοί σταθμοί της ζωής του παρουσιάζονται στο βιβλίο με μια οπτική περισσότερο ψυχική και εσωτερική παρά ιστορική και εξωτερική.
Έντεκα μέρες του Απρίλη 1826, Λίλη Λαμπρέλη, Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Κατερίνα Βερούτσου, για παιδιά 10+
Η σπουδαία παραμυθού αφηγείται ένα μικρό χρονικό μιας μεγάλης στιγμής της Ελληνικής Επανάστασης και της ευρωπαϊκής ιστορίας: εννιά μέρες πριν και δυο μέρες μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου μέσα από τη ματιά ενός εφήβου, του Μάρκου, του Γελεκτσή που σπρώχτηκε με τη βία στην ενηλικίωση εκείνες τις μέρες του Απρίλη του 1826. Με βάση τις μαρτυρίες αγωνιστών, ακολουθούμε τη ροή των γεγονότων που οδηγούν σε κλιμάκωση της πείνας, της απώλειας, της οδύνης, του ηρωισμού, της αληθινής αθωότητας και συγχρόνως της μυθικής αγριότητας που βιώνουν οι ήρωες και οι ηρωίδες της Εξόδου. Όλα τα πρόσωπα εκτός από τον Μάρκο και τον Άγγελο είναι ιστορικά και πολλοί διάλογοι μεταφέρονται επί λέξει, όπως καταγράφηκαν. Όσο για τους Γελεκτσήδες, τους εφήβους που σχεδόν όλοι έχασαν τη ζωή τους για τη λευτεριά, είναι, σύμφωνα με τη συγγραφέα οι πιο γενναίοι απ’ τους γενναίους.
1821. Το μεγάλο μυστικό, Θάνος Κονδύλης, Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση: Λέλα Στρούτση, για παιδιά 12+
Μάρτιος 1821. Ο δωδεκάχρονος Αναστάσης, που κατοικεί στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα, συναντάει τον φίλο του Βασίλη για νυχτερινό ψάρεμα σ’ ένα ποτάμι έξω από την πόλη. Κάποια στιγμή ακούνε πυροβολισμούς. Τρομοκρατημένοι, τρέχουν να κρυφτούν πάνω σε ένα δέντρο. Τότε ανακαλύπτουν έναν πληγωμένο Έλληνα που τον κυνηγούν Τούρκοι. Ο άντρας τούς δίνει ένα δυσνόητο μήνυμα και έπειτα λιποθυμάει. Τα δυο παιδιά αποφασίζουν να τον βοηθήσουν και τον κρύβουν σε μια σπηλιά για να περάσει τη νύχτα. Την επομένη μέρα επιστρέφουν, αλλά ο τραυματίας έχει μυστηριωδώς εξαφανιστεί. Οι δυο φίλοι αρχίζουν τις έρευνες, προσπαθώντας να ανακαλύψουν τι έχει συμβεί. Δεν ξέρουν όμως ότι έχουν μπλέξει σε μια επικίνδυνη περιπέτεια. Αυτό θα το καταλάβουν λίγες μέρες μετά, όταν αποκρυπτογραφήσουν το μήνυμα που τους έδωσε ο παράξενος άντρας. Ακριβώς τότε θα αντιληφθούν ότι όλη η τουρκική αστυνομία τούς κυνηγάει. Άραγε οι δυο φίλοι θα καταφέρουν να ξεφύγουν και να διαφυλάξουν το μεγάλο μυστικό που κατέχουν για την Ελλάδα, η οποία είναι έτοιμη να ξεσηκωθεί ενάντια στους Τούρκους; Μια εκπληκτική περιπέτεια μυστηρίου και δράσης, με φόντο την ένδοξη Ελληνική Επανάσταση του 1821.
H κεντρική εικόνα του άρθρου είναι της Σοφίας Ζαραμπούκα από το βιβλίο «Επανάσταση. 1821» (Εκδόσεις Πατάκη)
